Abstract:
یکی از ویژگیهای خاص جامعه ایرانی، تنوع قومیتی و وجود الگوهای متفاوت ازدواج در میان اقوام مختلف است. با اینحال، عدم دسترسی به اطلاعات معتبر در مورد قومیت سبب شده است تا مطالعات مقایسهای ازدواج در بین اقوام با محدودیتهایی روبرو باشد. مطالعه حاضر به روش کمّی و با تکنیک تحلیل ثانویه به مقایسه الگوهای ازدواجی در بین اقوام ایرانی میپردازد. به این منظور، دادههای پیمایش ملی ازدواج تجزیهوتحلیل شد. همچنین از دادههای طرح ویژگیهای اقتصادی-اجتماعی خانوار (1380) برای مقایسه رفتارهای ازدواجی قومیتها با سال 1397 استفاده شد. نتایج حاکی از وجود تفاوت معناداری در الگوها و رفتارهای ازدواجی اقوام مختلف ایران است. مقایسه نتایج با دادههای دو دهه پیش نشان میدهد اگرچه رفتارهای سنتی در میان همه اقوام کاهش داشته است اما، تفاوتهای قومی همچنان وجود دارد. به طور کلی میتوان گروههای قومی را در سه دسته طبقهبندی کرد: بلوچها و عربها که رفتارهای سنتی در بین آنها بیشتر مشاهده میشود. آنها میانگین سن ازدواج پایینتری دارند و ازدواجهای زودهنگام، خویشاوندی، ترتیبیافته و همسانهمسری قومی در بین آنها بیشتر است. در سمت مقابل، گیلکها هستند که رفتارهای مدرن در بین آنها بیش از سایر گروههای قومی است بهطوریکه بالاترین سن ازدواج، کمترین ازدواجهای زودهنگام، خویشاوندی و همسانهمسری قومی را دارند. در میانه این دو طبقه، گروههای قومی فارس، تُرک، کُرد و لُر هستند که رفتارهای آنها به هم نزدیک و تا حد زیادی مشابه است. به نظر میرسد نابرابریهای اقتصادی-اجتماعی و نیز ارزشها و هنجارهای خردهفرهنگی، علت اصلی تفاوتهای قومی ازدواج و تداوم آن در گذر زمان باشد.
Iran is a multi-ethnic society and one of the top ten countries with the highest ethnic diversity in the world. However, the lack of questions about ethnicity in censuses has led to many limitations in comparative studies among ethnic groups. Also, the data of the Socio-Economic Features of the Household survey, which was implemented in 2001, were used to compare the marriage behaviors of ethnic groups with 2018. This study aimed to investigate marriage patterns among different ethnic groups in Iran using National Marriage Survey data. The findings revealed that marriage patterns are different among ethnic groups. A comparison of results with studies from two decades ago shows that although traditional behaviors have declined among all ethnic groups, ethnic differences persist. Generally, ethnic groups can be classified into three categories. Baluchs and Arabs, that have more traditional behaviors. They had a lower average age of marriage. Furthermore, early, consanguineous, arranged and ethnic assortative marriages are more common among them. On the other hand, there are Gilakis, who have modern marriage behaviors compared to other groups, so that they have the highest average age of marriage and the lowest early, consanguineous, and ethnic assortative marriages. The other four ethnic groups are in the middle: Persians, Turks, Kurds and Lors who their behaviors are similar. It seems that socioeconomic inequality and subcultural behaviors of ethnics, are the main determinants of differences.
Machine summary:
در اين ميان، مطالعاتي که به طور خاص بر تفاوتهاي قـومي در الگوهـاي ازدواج متمرکز شده اند بيان مـيکننـد کـه انتظـار مـيرود بـا گسـترش نوسـازي و توسـعه اقتصادي اجتماعي، تفاوت هاي قومي در الگوهاي ازدواج در طول زمـان کـاهش يابـد (عباسي شوازي و صادقي ١٣٨٤: ٢٨).
سؤالات تحقيق مطالعه حاضر به دنبال پاسخ به اين سؤالات است که : آيا رفتارهاي ازدواجي (سـن در اولـين ازدواج، ازدواج خويشـاوندي، ازدواج زودهنگـام، تصـميم گيـري بـراي ازدواج و همسان همسري) در ميان قوميـت هـاي مختلـف متفـاوت اسـت ؟ نحـوه تأثيرگـذاري قوميت بر رفتارهاي ازدواجي قبل و پس از کنترل مشخصه هاي فردي و والدين آنها چگونه است ؟ و اينکه الگوهاي ازدواج در مقايسه با دو دهه گذشته چـه تفـاوتهـايي داشته است ؟ ٢.
فتحـي و همکـاران (١٣٩٦) نشـان مـيدهنـد کـه ميانگين سن ازدواج زنان در فاصله بين سال هاي ١٣٩٥-١٣٩٠ در بيشـتر اسـتانهـا کاهش يافته است درحاليکه براي مردان در تمامي استانها با افـزايش همـراه اسـت (به استثناي سيستان و بلوچستان که ثابت بوده است ).
Family changes and fertility decline in Iran, a case study of Yazd province, Journal of Social science letter, 25: 25-76.
Prevalence of child marriage and divorce in Iran, Human Sciences Research Journal, 23: 125-140 [in Persian] Arnaldo, C.
Study of Unmet Need for Family Planning and Its Determinants among Married Women 15-49 Aged in Mahabad City, Thesis submitted for Master of Art Degree, Social Science, Bu-Ali Sina University.
Evolution of marriage age and its pattern in IRAN, Journal of Social Sciences, 4(11): 41-53.