Abstract:
همه زبانها در معرض قرض گیری از دیگر زبانها قرار میگیرند که سبب میشود تا بعضی از کلمات یک زبان به زبان دیگر انتقال پیدا کند. این پدیده میتواند به علت های عوامل سیاسی و مجاورت اتفاق بیفتد. بومی سازی میتواند از جنبه های مختلفی مورد اهمیت باشد و پیرو آن میتوان کلمات را تا حد بالایی در جهت فهمیدن هرچه بهتر مخاطب، مورد تغییر قرار داد تا علاوه بر حفظ معنا از لحاظ آوایی مورد شناس شنونده باشد. مقاله حاضر به بررسی کلمات قرض گرفته شده از زبان فارسی گویش معیار در زبان آذربایجانی گویش زنجانی پرداخته است. برای اینکار ابتدا پنج داستان کوتاه به زبان روان ترکی آذربایجانی گویش زنجانی برگردان شد و با نسخه فارسی مورد مقایسه قرار گرفتت شایان ذکر است که تمامی این داستان ها توسط افراد بومی این زبان، شامل نویسنده، خوانده شدند و صدای آنها به صورت مخفیانه ضبظ شد که در انتها برای مورد استفاده قرار گرفتن در تحقیق اجازه ایشان اخذ شد و سپس کلماتی که قرض گرفته شده بودند مشخص شدند و در چهارچوب نظریه واج شناسی زایشی، نحوه بومی شدن آنها مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی های انجام شده مشخص گردید که بیشترین نوع وام گیری مربوط به وام گیری واژگان است و بیشترین فرآیند واجی، هماهنگی واکه ای بود و کمترین بسامد در بومی سازی مربوط به همگونی بوده است.
All the languages have always been a part loanword taking; when happened, new words will be transferred to the target language lexicon. The phenomena can be a result of different reasons namely, political and adjacency. Neutralization can be of great importance to elevate the understanding as it brings more familiarity for the hearer while keeping the source meaning. This article has tried to excavate into the loanwords taken from the standard Persian into Zanjani dialect, one of the cities close to the capital where the people speak Azerbijani. For doing so, 5 folk stories have been handed out and asked to be read in private while recorded. Then, the stories were translated into Persian using the help of an author for using authentic language. After that, the text of all version of stories were analyzed. Picking out the loanwords, they were, then, studied based on Generative Theory with a glance to the process of which neutralization happened. The results gave away that the most common process of loan taking is related to lexicon borrowing and the most frequent phonological process was the vowel harmony while the least goes to assimilation.
Machine summary:
برای اینکار ابتدا پنج داستان کوتاه بـه زبـان روان ترکی آذربایجانی گویش زنجانی برگردان شد و با نسخه فارسی مورد مقایسه قرار گرفتـت شایان ذکر است که تمامی این داسـتان هـا توسـط افـراد بـومی ایـن زبـان ، شـامل نویسـنده ، خوانده شدند و صدای آنها به صورت مخفیانه ضبظ شد که در انتها برای مورد استفاده قرار گرفتن در تحقیق اجازه ایشان اخذ شد و سپس کلماتی که قرض گرفته شده بودند مشخص شدند و در چهارچوب نظریه واج شناسی زایشی، نحوه بومی شدن آنها مـورد بررسـی قـرار گرفت .
در ایـن مطالعه پرسش های زیر مورد سوال قرار گرفته اند که عبارتند از: ١) سهم کدام نوع از قرض گیری ها بیشتر از بقیه است ؟ ٢) چه فرایند هایی برای بومی سازی کلمات صورت گرفته است ؟ ٣) بسامد کدام فرایند بیشتر از بقیـه و کـدام یـک کمتـرین بسـامد را در بـومی سازی داشته اند؟ برای دستیابی به جواب این سوالات ، پـنج داسـتان کـه بـه صـورت فارسی نوشته شده بودند به زبان ترکی آذربایجانی گویش زنجـانی توسـط محققـین برگردانده شدند و متن آذربایجانی مورد بررسی قرار گرفته شده است .
در این مقاله ٧٠٤ وام واژه از زبان هـای فارسـی و عربـی کـه بـه داخـل زبـان ترکـی آذربایجانی آورده شده بودند مورد بررسی قرار گرفت .
حافظ (١٩٩٦ ,Hafiz) بـه بررسی فرآیندهای واجی و صرفی در وام واژه های زبان عربی پرداخته است .
زبان ترکی زنجانی دارای واکه های گرد پیشینی است که در زبان فارسی کــه مبـدأ بیشتر وام واژه هـا در زبـان ترکـی آذربایجـانی گـویش زنجـانی اسـت وجـود دارد.