Abstract:
اضافت، اسناد یک اسم به اسم دیگر یا یک جمله به جملهای دیگر را جهت مقاصدی چون تعریف، تمجید، تخفیف و توضیحهای گوناگون که نیاز به واژۀ مضاف دارد، گویند. در ترکیب اضافی، اسم دوم متمم اسم اول بوده و بر اساس نیاز واژۀ اول، نوع و کارکرد آن مشخص میشود و در زبان فارسی با عنوان کلی «متمم» آمده است. ترکیب اضافی کارکردهای بسیار مهمی در زبان دارد؛ بهگونهای که در درک و فهم معنا بسیار مؤثر است. این پژوهش به روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی انواع ترکیبهای اضافی در زبان عربی و فارسی پرداخته و به این نتیجه رسیده است که ترکیبهای اضافی در هر دو زبان با همۀ تفاوتهایی که ازنظر تعریف و مصداق دارند، در بسیاری از جنبهها باهم اشتراک و کارکردی مشابه دارند؛ همچنین این پژوهش واضح ساخت که در برخی موارد از مباحث نظری، اضافت در فارسی متأثّر از زبان عربی بوده است.
Addition, the documents of one noun to another noun or one sentence to another sentence are said for purposes such as definition, praise, reduction, and various explanations that require the addition word. In addition, the second noun is the complement of the first noun, and its type and function are determined based on the need of the first word, and in Persian language, it is called "complement". Addition has very important functions in language; in a way that is very effective in understanding the meaning. This research has investigated the types of additional compounds in Arabic and Persian by analytical-descriptive method and has come to the conclusion that additional compounds in both languages, with all the differences in terms of definition and examples, have a commonality and similar function in many aspects. Also, this research made it clear that in some cases of theoretical topics, addition in Persian has been influenced by Arabic language.
Machine summary:
مقدمه از ترکیب مضاف و مضاف إلیه همیشه مفهوم واحد و یکسانی به دست نمیآید؛ به عبارت دیگر، مضافإلیه همیشه یک نوع مفهوم و معنی خاص به مضاف نمیدهد؛ بلکه روابط مختلفی از قبیل مالکیت، اختصاص، تشبیه و غیره میان مضاف و مضافإلیه برقرار بوده و نظر به مفاهیم و روابط موجود میان مضاف و مضاف إلیه، اضافت دارای چند نوع میباشد (رک: انوری و احمدی گیو، 1367: 255؛ پنج استاد، 1368: 192؛ خانلری، 1368: 87)؛ اضافت را در زبان عربی چنین تعریف کردهاند: «الاضافة لغة مطلق النسبة و اصطلاحاً عبارة عن نسبة خاصّة و هی نسبة اسم ألی آخر مع حذف التنوین و النون من الاسم الأوّل: اضافت در لغت به معنای نسبت و در اصطلاح عبارت اضافت یک اسم به اسم دیگر را گویند.
در دستور زبان عربی اضافت را تکثیر خواندهاند که این مورد از بارزترین وظایف اضافت به حساب میآید؛ اما نحویان موارد دیگری را نیز برای آن برشمردهاند که عبارتاند از: «تعریف: تعریف مضاف در صورتی که اضافت محضه و مضاف إلیه معرفه باشد، مانند کتابت الفقهِ قیّمٌ؛ تخصیص: درصورتیکه اضافت محضه و مضاف إلیه نکره باشد، مانند هذا کتابُ فقهٍ؛ تحفیف: اضافت غیر محضه باشد، مانند هذا رجلٌ فاعلُ خیرٍ؛ ازالت قبح و تجاوز که این بیشتر در صفت مشبهه میآید، مانند مررت بالکبیر الرأسِ (الأنصاری، 2007: 92؛ نیز رک: نهر، 2008: 774؛ الجزائری، 1391: 192؛ شرتونی، 1424: 302؛ دقر، 1381: 43؛ ابن یعیش، بیتا ، ج ٢: 118).
این نوع ترکیب اضافی در زبان فارسی، اضافت موصوف به صفت است؛ مانندِ «کتابِ خوب»، «شمشیر تیز»، «مرد نیکنام» و غیره _ که به آن اضافت توصیفی نیز میگویند.