Abstract:
تحلیل کُنش اخلاقی افراد، حسب مبانی و چارچوب نظری دیدگاههای مختلف روانشناختی متفاوت بوده و دامنهٔ این تفاوت میتواند تا تمایز جنسیتی نیز گسترده شود. از طرفی، فرضیهٔ تکامل داروین، با نفوذ گسترده و قدرتمند خود در حوزهٔ زیستشناسی و دیگر حوزهها، تحلیل کنشگری اخلاقی افراد را نیز تحت تأثیر قرار داده و از همینرو، تبیینهایی منطبق با مبانی دیدگاه تکاملی در این حوزه مطرح شده است. در تحقیق حاضر، بهمرور اصول تأثیرگذار بر فاعلیت اخلاقی در نظریهٔ تکامل پرداخته شده و ضمن واکاوی برخی امیال و رفتارها که به شکل مستقیم و یا غیر مستقیم از مصادیق خُلق یا سطوح فاعلیت اخلاقی به شمار میآیند، نقش جنسیت بر کنشگری اخلاقی افراد تحلیل و بررسی شده است. مرور دیدگاههای اخلاق تکاملی، مؤید این نکته است که اصول، مبانی و تبیینهای منطبق بر دیدگاه تکاملی و لوازم آن، اراده و مسئولیت رفتار افراد را تحت تأثیر خود قرار میدهد. همچنین وجود تبیینهایی از برخی امور اخلاقی نظیر همدلی، مراقبت، تعهد و پرخاشگری مبتنی بر دیدگاه تکاملی، میتواند بحث جنسیتپذیری اخلاق در این رویکرد را درخور پیگیری سازد.
People’s moral actions can be analyzed differently according to the theoretical principles of distinct psychological views, and the scope of difference among them may be extended to gender discrimination. The analysis of moral agency is influenced by the hypothesis of Darwinian Evolution due to its broad and strong impact on the field of physiology and others. Thus, theorists have advanced explanations appropriate to the foundations of evolutionary trends in these fields. The present study seeks first to consider the principles influential in moral agency according to the theory of evolution, second to explore some desires and actions which directly or indirectly come from dispositions or the moral kind of agency, and third to analyze the role of sexuality in moral agency. It may be supported by the study of views about evolutionary ethics that human will and responsibility are affected by principles, foundations, and explanations based on the theory of evolution and its consequences. The fact that there are evolutionary explanations as to certain moral phenomena such as sympathy, care, commitment, and aggression can make it suitable to follow from this standpoint the debate on whether ethics can be affected by sex or not.
Machine summary:
از طرفي ، نظريه ٔ تکامل داروين با نفوذ گسـترده و قدرتمنـد خـود در حـوزه زيسـت شناسي و برخي رويکردهاي روان شناختي ، تحليل کنشگري اخلاقي افراد را نيز تحت تأثير خـود قرار داده و تبيين هاي خاص خود را طبق مباني ديدگاه تکاملي در پي داشته است و اين پرسش کـه نظريه ٔ تکامل داروين و اصول اين ديـدگاه ، چگونـه مـي توانـد در جنسـيت پـذيري اخـلاق نقـش داشته باشد، مطرح ميگردد.
در خصـوص داوريهـاي ارزشي در باب زيباييشناسي، مذهب و اخلاق و اين مسئله که تواناييهايي از اين دست چگونـه ممکن است تکامل يافته باشند، داروين فرضيات متعددي مطرح کرده است و اتفاقا در تبيين ايـن بحث ، رويکرد تحويل گرايانه به انتخاب طبيعي را در پيش نميگيرد، بلکه بيشتر تمايل دارد منشاء پيدايش انسان به زيبايي را به انتخاب جنسي پيوند دهد (استيونسن ، هابرمن و رايت ، ۱۳۹۶، ص ۴۴۴)، امـا وقتي گالتون - عموزادٔه داروين - با کتاب روان شناسي نبوغ ارثي ١ و پـرداختن بـه وراثـت ذهنـي و تفاوت هاي فردي در مسير نظريه ٔ تکامل گام برداشته و در نهايت ، با اين استدلال که «شايسـتگي » تابعي از وراثت است ؛ نه فرصت ، «به نژادي »٢ را بنيان مينهـد (شـولتز و شـولتز، ۱۳۷۸، ص ۱۷۹۔۱۷۶)، تعجبي ندارد که داروين با تأييد ديدگاه او اظهار کرده باشد که توليد مثل گروه هاي پست تر «بـراي اجتماع آسيب زاست » هرچند در ادامه ، اظهاراتش با اين عبارت که «بـدون لطمـه ديـدن شـريف ترين بخش وجودمان از دلسوزي براي اعضاي ضعيف تر اجتماعمان خودداري کنيم »، سـعي در تعديل و اصلاح گفته خود کند.