Abstract:
بررسی ماهیت و کارکردهای زیبایی در عرصههای گوناگون، موضوع «زیباییشناسی» است. از دیدگاه زیباییشناسی میتوان گفت کارکرد اصلی زیبایی، ایجاد هماهنگی عاطفی میان انسان، طبیعت و جامعه است. از نظرگاه نقد نوی ادبی فقط آثاری، ادبی محسوب میشوند که در آنها کارکرد زیباییشناسی غالب باشد که اثبات میکند ادبیات نوعی از هنر است. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانهای به جستوجوی زیباییشناسانة کلیدر از منظر نقد نو میپردازد و در پی انطباق مصادیق زیباییشناسانۀ نوین بر این رمان و فهم و دریافت غنای هنری و کشف نهاد ادبی این اثر است. برای دستیابی به این مقصود، خودِ اثر؛ یعنی رمان ده جلدی کلیدر کانون توجه قرارگرفته و با قرائت تنگاتنگ و دقیق، شبکههای ارتباطی عناصر سازندۀ آن یررسی شده است. بر همین مبنا مفاهیمی چون تنش، لحن، پارادوکس، وحدت انداموار و موسیقیهای چهارگانۀ بیرونی، کناری، درونی و معنوی کلام تحلیلشده است. نتیجه اینکه وفور و ازدحام تصاویر، سازمانیافتگی موسیقایی گفتار و مضامین انسانی پرتکرار، بیان توصیفی، تجسمبخشی به تصویر موقعیتها و وضعیتهای زمانی و مکانی در حالتی ایستا با جزئیات ریز است که نمونۀ آن را در ریتمهای کشدار و پرتکرار، اصوات برخوردار از درنگهای یکنواخت و طولانی و تکنوازیهایی بـا فرکانسهای مقطع و با تکرارهای جزءبهجزء در یک پاره از روایت، یـا درآمدها و پیشدرآمدهای ملایم و زمینهساز میتوان دید که نقش متعادل کنندة توصیفهای پرشور و شتاب را در بطن روایتها بازی میکند که سطح ادبی رمان را به معیارهای هنری این نظریة ادبی نزدیک کرده است.
The study of the nature of beauty in various fields is the subject of "aesthetic" knowledge, which includes philosophy of beauty, beauty psychology, philosophy of art and art criticism. From an aesthetic point of view, it can be said that the main function of beauty is to create emotional harmony between man, nature and society. According to modern literary criticism, the only work in which the function of aesthetics - which proves that literature is an art - predominates - is a literary work. Discovering and adapting these new aesthetic features to Kalidar's novel will lead to understanding and receiving the artistic richness and discovering the literary institution of this work. The abundance of images, the organization of spoken music and repetitive human themes, the literary level of this novel is closer to the artistic standards of this literary theory.
Machine summary:
دامنۀ این وصف ها بسیار گسترده و شامل اقلیم های متفاوتی است و این سؤال را به ذهن متبادر میکند که آیا هدف نویسنده از به کارگیری این موضوع ادبی، آن هم با چنین گستردگیای، فقط آرایش کلام و گیرایی و جذابیت متن بوده است یا از خلق آن ها هدف دیگری داشته است ؟ توصیفات کلیدر افزون بر لایۀ بیرونی خود که تشکیل شده از زیبایی و جذابیت نثر و هنر و خلاقیت نویسنده است ، از لایۀ درونی نیز برخوردار است که در پس این تصویرسازیها رخ پنهان کرده است .
لایۀ صوتی برجسته ترین عامل در بررسی جنبه های شاعرانۀ متن کلیدر جنبۀ موسیقایی متن است که بیش از هر عامل دیگر در متن خودنمایی میکند و این حاصل تلاش شاعرانۀ دولت آبادی در بهره گیری از شگردهایی است که همگی در خدمت ساخت موسیقی کلام هستند.
افزون بر این نکته ای که ذکر آن اهمیت دارد این است که اوزان به کار گرفته شده در متن همگی از اوزان پرکاربرد در شعر قدیم بوده و این ویژگی بیانگر احاطه و تسلط عمیق دولت آبادی بر موسیقی شعر کلاسیک (وزن عروضی) است که همان گونه که میدانیم از عناصر اصلی و متمایزکننده شعر کلاسیک از شعر مدرن و معاصر به شمار میرود.
چه سازم ؟(همان : ١٢٢١ ج ٥) و این عشق در پایان راه نیز همچنان با گل محمد است : بار دیگر حیدر پا سست کرد و گفت : سردار!