Abstract:
نگاهی تاریخی و موشکافانه به واقفان به ویژه واقفان حرم رضوی،از مواردی است که به صورت تخصصی،کمتر به آن پرداخته شده است. کتاب«مشاهیر مدفون در حرم رضوی»1که در 5 جلد تدوین شده و در جلد سوم با زیر عنوان «صاحبمنصبان و واقفان آستان قدس رضوی»،تنها به واقفان و صاحبمنصبان مدفون در بارگاه رضوی پرداخته است.کاری است،در جای خود منحصربهفرد و مستند و قابل استفاده. این مقاله به جهت پرداختن به موضوع وقف،به معرفی جلد سوم این مجموعه پرداخته و آن را با مقدمهای تاریخی درباره وقف آغاز و با گزارشی از واقفان مشهور و غیرمشهور آستان قدس رضوی به پایان بردهایم. در این بین به مناسبت،به مناصب برخی افراد و خصوصیات آنان نیز اشارهای گذرا شده است،که در بعضی موارد از جنبه تاریخی و شخصیتشاسی قابل بهرهمندی است.
Machine summary:
"جناب آقای علی اکبر الهی خراسانی، نیز در خاتمه مقدمه این نکته را یادآور شدهاند که: از آنجا که عالمان و اندیشمندان و هنرمندان الگوهای یکجامعه هستند و بایسته است یاد و آثارشان درمیان مردم زنده بماند تا نسلهای بعد جایگاه بلند و خدمات ارزنده آنان را به دست فراموشی نسپارند،بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی همراه با خدمات دیگر فرهنگی و اسلامی خود چند ساهل پیش تصمیم گرفت مزارات خراسان را که در گوشه و کنار شهرها و روستاهای دور افتادهء این استان پهناور پراکنده هستند،شناسایی کند و به معرفی آنها بپردازد.
از سده چهارم تا عصر حاضر که در حریم حرم رضوی دفن شدهاند شناسایی گردیدهاند،که در پنج جلد با عناوین ذیل تدوین یافته است: جلد اول:عالمان دینی جلد دوم:شاعران،هنرمندان و دانشوران جلد سوم:صاحبمنصبان و وقفان آستان قدس رضوی جلد چهارم:رجال سیاسی،اجتماعی و نظامی جلد پنجم:اعلام و اسناد و نمایهها ایشان در این یادداشت پس از معرفی دو پروژه دیگر با عنوان«مشاهیر مدفون در شهرستان مشهد»و«مزارات شهرستان مشهد»جهت شناسایی مزار امام زادگان و عارفان و حکیمان و بزرگان سادات به این نکته میپردازند که در جلد دوم 471 چهره ادبی و هنری و علمی معرفی شدهاند و از 261 منبع و بسیاری اسناد و روزنامهها و مجلات بهره بردهاند.
32 خاتمه در پایان معرفی این کتاب نکاتی قابل یادآوری است،که با نگاهی به کل کتاب به آنها دست خواهیم یافت از جمله:مباحث و مناظراتی که در زمان نادرشاه میشده است؛سفرهای شخصیتهای مختلف به اروپا،جهت فراگیری مشاغل مختلف؛ دریافت القاب و نشانهای مختلف و به مناسبتهای گوناگون از شاهان(که خود قصهای دراز دارد)،تألیفات ارزشمند و قابل تأمل برخی از افراد؛نقش زنان در داخل خانهها و بیرون از آن و نیز در امور خیر نو موقوفات."