Abstract:
خلیج فارس یکی از آبراهه های مهم با شهرت جهانی است که از دیر باز به لحاظ موقعیت جغرافیایی، سیاسی، نظامی و اقتصادی از اهمیت سوق الجیشی برخوردار بوده است. این آبراهه کانون تحولات عمده ای بود که از سده دهم هجری/ شانزدهم میلادی با ورود کشورهای اروپایی به این منطقه وضعیت آن پیچیده تر و بر اهمیت استراتژیک آن افزوده شد. هم از این رو، از جنبه فرهنگی به سبب تعامل ملیت های مختلف در این منطقه نقش برجسته ای در تبادل فرهنگ ها و اندیشه ها ایفاء کرد. همین موقعیت مهم موجب شد که از گذشته های دور نام خلیج فارس در متون تاریخی، جغرافیایی، اطلس ها، نقشه ها و اسناد گوناگون وارد شود و ماندگار گردد. با این همه، هر از گاه تلاش هایی نیز صورت گرفت که نام های دیگری به جای خلیج فارس جعل شود و یا این نام از روی نقشه های جغرافیایی حذف گردد.
در این مقاله سعی بر آن است تا ضمن بیان برخی از وجوه اهمیت خلیج فارس، پیشینه و انگیزه های طرح جعل نام برای خلیج فارس که از یک سو به قدرت های فرامنطقه ای مربوط می شود و از سوی دیگر ریشه در ناسیونالیسم عربی و سیاست برخی از مرتجعین عرب با هدف ایران ستیزی و طرح ادعاهای واهی سرزمینی دارد، تحلیل و تبیین شود.
The Persian Gulf has been one of the important waterways of strategic Importance in terms of geographical, political-military and economical• commercial situations, for a long period. This waterway has been the focus of chief events that intricate it's situation and increase its strategic importance especially with the arrival of European countries in this region from tenth A. H./sixteenth A.D century. Besides, because of cultural interactions among regional countries, this area has played an important role in the exchanges of thoughts from a long time ago up to the present. This important situation caused this gulf to be known as
'Persian Gulf all around the world in its very long history and to be used in different international texts, atlases, maps and various documents from far past times. However, nowadays some abortive efforts have been made to change it name.
In this paper, the writer first, discusses Persian Gulf's importance from different aspects, then he analyzes and explains the motives behind the attempts to forge the name 'Persian Gulf. In fact, it is a conspiracy planned by a number of overseas governments, and enforced by Arabic nationalism, as well as wrong policies led by Arab Reactionaries who are anti-Iran and pursue chimerical claims on territory.
Machine summary:
تاريخ پيدايش تمدن هاي نخستين و کهـن حاشيه خليج فارس تقريبا به پنج هزار سال پيش مـي رسـد؛ زمـاني کـه شـاهان عيلامـي و سومري در ابتداي خط ساحلي خلـيج فـارس ، در جنـوب غربـي ايـران امـروز و نزديـک بـه حوضه هاي دو رود دجله و فرات حکومتي تشکيل داده بودنـد و اکنـون مـدارکي در اختيـار است داير بر آنکه اين شاهان و جانشينان آنها، آشوري ها و بابلي ها با امارت نشين هاي حاشيه دريا که در امتداد خط ساحلي خليج فارس قرار داشـتند در ارتبـاط بودنـد و ايـن مـراودات سبب رونق تجارت در آن منطقه شده است .
ک : بيک محمدي ،٦١:١٣٨٤ با اينکه در جهان نماها و نقشه هاي جغرافيايي يونان باستان که مربوط به صدها سال پيش از ميلاد است و همچنين در نوشته هاي جغرافيايي و تاريخي يونان باستان ١، به فارسي بودن نام اين آبراهه به مناسبت مجاورت با اقوام پارسي شمال آن ، خليج فـارس يـا دريـاي پارس اشاره شده است و افزون بر آن ، در نوشته ها و کتاب هـاي جغرافيـايي و تـاريخي دوره اسلامي نيز از آن به نام هاي درياي پارس يا خليج فارس نام برده اند و حتي با اينکه از سـده ١٦ تا اواخر سده ١٩ ميلادي که اين منطقه تحت نفوذ پرتغـال و انگلسـتان از قـدرت هـاي بزرگ استعماري آن زمان بود، غالبا نام خليج فارس حفظ شده است ، اما سـرچارلز بلگريـو٢ انگليسي در سايه نيات استعماري و سياست خاص انگليسي ها، به قصد ايجاد شبهه در افکار عمومي به ويژه در اذهان عرب ها و ايجاد تنش در منطقه ، از خلـيج فـارس بـه نـام "خلـيج عربي " ياد کرد.