چکیده:
چه میزان مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر و اسناد مرتبط با آن بر اصول و ارزش های انسانی موجود در فرهنگ و تمدن اسلامی مبتنی است؟ سوال حاضر از مهم ترین پرسش های محققان حقوق بشری معاصر است. برای بسیاری، جواب کاملا در قالب یک مفروض مشخص است: نه فرهنگ و تمدن اسلامی و نه اندیشمندان و دولت مردان مسلمان هیچ گاه نقشی موثر در تدوین و تصویب اسناد حقوق بشری به ویژه اعلامیه جهانی حقوق بشر نداشته اند؛ بنابراین شایع است که در فرایند طرح و تدوین و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر، برخی کشورهای اسلامی مانند عربستان، مصر، یمن، عراق و ... نقش هایی را ایفا کرده اند ولی به نظر بسیاری این نقش انفعالی بوده است. هرچند به تدریج در روند تصویب میثاقین رفته رفته کشورهای اسلامی با بازیابی هویت واقعی خود توانستند در برخی مواد آن اعمال نفوذ کرده و برخی مواد اعلامیه را که عده ای ازکشورها قصد وارد ساختن آن را در میثاقین داشتند، تعدیل و مواردی را نیز حدف کنند؛ اما این به معنای جهان شمول شدن حقوق بشر نیست؛ چراکه بر بنیان فرهنگی فراگیر بنا نشده است. از این منظر فرضیه نوشتار حاضر آنست که حقوق بشر معاصر مبتنی بر اعلامیه و میثاقین، کمترین اثر را از تمدن و فرهنگ انسانی اسلام پذیرفته و جمعیت مسلمانان جهان در کنار عموم جامعه شرقی، آفریقایی و آمریکای لاتین به سهو یا به عمد از بازیگری موثر در میدان طراحی غربی غایب بوده اند
خلاصه ماشینی:
در این بین از زمان شروع نگارش اسناد بین المللی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقین و سایر اسناد حقوق بشری نقش ، مواضع و دیدگاه های کشورهای اسلامی شاید بیشتر و پیشتر مورد مداقه بوده است .
علی رغم تلاش برخی کشورها مانند کشورهای آمریکای لاتین که خواستار گناجندن مواد و الزامات حقوق بشری و توجه بیرتش بدان بودند، لین ک با کارشکنی های کشورهایی چون آمریکا، شوروی ، فرانسه و انگلستان به خاطر برخی مسائل سیاسی و داخلی و اینکه نمی خواستند تن به الزاماتی دهند که ممکن است در آینده دامان آن ها را نیز بگیرد، تنها در هفت ماده منشور و نیز مقدمه ، به حقوق بشر اشاراتی شد؛ اگرچه این تعداد اشاره بسیار کم و ناچیز بوده ؛ ولی همین مواد اندک سرآغازی برای پایه گذاری و ایجاد کمیسیون حقوق بشر و سپس تدوین و تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر١ و میثاقین گردید.
طبق ماده ٦٨ منشور ملل متحد، شورای اقتصادی و اجتماعی ٢ که جزء ارکان اصلی سازمان ملل است ، موظف بود کمیسیونی برای اشاعه حقوق بشر تشکیل دهد، از این رو در اوایل ١٩٤٦ کمیسیونی به نام «کمیسیون حقوق بشر» تشکیل شد و وظیفه بزرگ و تاریخی خود را که عبارت از جمع آوری اسناد و تدوین خواست ها و آمال مردم جهان ، در زمینه حقوق بشر و تقدیم آن به مجمع عمومی سازمان ، برای تصویب بود، آغاز کرد (قربانی ، ١٣٤٩: ١٠٣) کمیسیون حقوق بشر از همان آغاز از جمله عهده دار این وظیفه می شود که پیشنهادها و توصیه هایی برای اعلامیه بین المللی حقوق بشر عرضه کند.