چکیده:
عملیات روانی همواره برای تاثیرگذاری بر ذهن و رفتار انسانهای جامعه هدف وجود داشته ، رقبا همیشه سعی کردهاند با تاثیر گذاشتن بر عقاید و رفتار طرف مقابل ، او را وادار به انجام کاری کنند که هدف آنها را تامین نماید. با پیشرفت علم فناوری اطلاعات و ارتباطات و ظهور دنیای مجازی عملیات روانی نیز متناسب با آن، تعریف و از ابزارهای فوق در جهت رسیدن به اهداف خود بهره جست . در عصر حاضر که عصر ارتباطات و اطلاعات می باشد بهرهبرداری از فضای مجازی در جهت تاثیرگذاری بر جوامع مختلف توسط کشورهای استعماری رشد فزایندهای یافت و به مرور زمان شبکه های اجتماعی مجازی که اکثرا با سرمایه گذاری سازمانهای اطلاعاتی آمریکا به وجود آمد نقش مهمی را در این فضا برعهده گرفت . یکی از شبکه های اجتماعی پربازدید شبکه فیس بوک می باشد که به کمک سازمانهای اطلاعاتی آمریکا گسترش یافته است . سازمانهای فوق به کمک اطلاعات کاربران شبکه مذکور و عوامل اطلاعاتی ، نسبت به انجام ماموریت های مدنظر حاکمان خود در سایر کشورها اقدام می نمایند که نمونه های بارز و موفق آنها را می توان در انقلابهای مخملی جهان و فتنه ٨٨ ایران دید. سازمانهای اطلاعاتی از شبکه های فوق در جهت رسیدن به اهداف خود و تغییر رفتار در جامعه هدف با استفاده از عوامل و منابع پنهان خود بهرهبرداری می کنند، این تحقیق که به روش توصیفی - تحلیلی می باشد با مطالعه اسناد کتابخانه ای و انجام مصاحبه با نخبگان مربوطه (١٤ نفر) در پی پاسخ به این سوال است که «تغییر رفتار و عملیات روانی چگونه در شبکه اجتماعی مجازی فیس بوک توسط عوامل پنهان انجام می پذیرد؟» یافته های تحقیق نشان می دهد که کلیه اقدامات جهت انجام عملیات روانی موفق و تغییر رفتار جامعه هدف در این شبکه ها قابل انجام است .
خلاصه ماشینی:
آمریکا برای اینکه به این هدف خود برسد بعد از خلق فضای سایبر و به تسخیر درآوردن برخی افکار، در صدد استعمار فرانو برآمد و برای پیگیری اهداف خود، شبکه های اجتماعی مجازی را به وجود آورد که در بین آنها فیس بوک به دلیل ویژگی هایی که دارد مورد توجه ویژه سازمان های اطلاعاتی غرب می باشد، این سازمان ها و بخصوص سازمان های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا برای اینکه بتوانند به راحتی عملیات روانی خود را در فیس بوک به اجرا گذارند از عوامل پنهان آگاه و ناآگاه بهره برداری می کنندوافکار مدنظر خود را در بین کاربران پخش می نمایند.
اگر فرد یا سازمانی «چشم هایی برای دیدن و گوش هایی برای شنیدن داشته باشند که در این خصوص هیچ انسانی نمی تواند رازی را در مقابل او درسینه نگه دارد» (ریچموند، ١٣٨٨ :٢٢٦) علاوه برموارد مذکور امکاناتی که فیس بوک دارد نشان می دهد که تمام عوامل جهت تغییر رفتار کاربران در آن پیش بینی شده است و از آنجا که این شبکه طبق اعتراف مسئولان سیا یکی از رویاهای به حقیقت پیوسته آنها می باشد ضروری است که نحوه انجام عملیات روانی توسط عوامل سیا در آن شناسایی و اقدام مناسب در جهت مقابله برنامه ریزی گردد.
با توجه به تخصصی بودن موضوع ، حجم نمونه به روش زنجیره ای (گلوله برفی ) انتخاب گردید و در نهایت برای جمع آوری اطلاعات با چهارده نفر مصاحبه انجام شد که ویژگی آنها به شرح زیر می باشد: جدول ١- ویژگی های مصاحبه شوندگان (رجوع شود به تصویر صفحه) هدف اصلی در عملیات روانی ١ تغییر رفتار می باشد، در شبکه اجتماعی فیس بوک منابع و عوامل اطلاعاتی پنهان ٢ به طرق مختلف سعی دارند که در ذهن طرف مقابل (دوستان و...