چکیده:
یکی از دغدغه های مهم و همیشگی بشر، سلامت روانی است. انسان همواره به دنبال راه کارها و روش هایی برای درمان بیماری های روانی ـ اخلاقی و تامین بهداشت روانی بوده است.
این نوشتار بر آن است تا راه کارها و روش های تامین بهداشت روان فردی را در نظامی منسجم و کاربردی و با ارائه ی طرحی تازه، با توجه به آموزه های اسلامی بررسی کند. از این رو نگارنده، پس از مفهوم شناسی و تبیین بیماری های روانی ـ اخلاقی فردی، ابتدا روش های تامین بهداشت روانی ـ اخلاقی فردی را با دو محور درمان عمومی و درمان اختصاصی آغاز کرده و ذیل هر محور راه کارهای پیش گیرانه و درمانی را در سه سطح پیش گیری-های اولیه، ثانویه و ثالثیه یا مقابله، در دوره های مختلف زندگی قبل از تولد، کودکی، نوجوانی و جوانی، میانسالی و کهنسالی و نیز فراسنی، براساس آیات و روایات بررسی می کند تا در نهایت نظامی غنی از روانشناسی اسلامی و اخلاق کاربردی اسلام را ارائه دهد.
لازم به ذکر است به دلیل گستردگی و غنای روانشناسی اسلامی و اختصار این مقاله، نگارنده ناچار است تنها درآمدی کلی و طرح گونه و همراه با ذکر مثال هایی از آیات و روایات ارائه دهد و نوآوری این مقاله در چینش و تقسیم بندی و نیز برخی گزاره های تازه از آیات و روایات در روانشناسی اسلامی می باشد.
خلاصه ماشینی:
"1-2-5)روش یاد معاد از آموزههای دینی و سیرهی معصومان علیهم السلام که در پیشگیری از آسیبهای روحی و روانی نقش عمدهای دارد،یاد معاد و اعتقاد به جاودانگی انسان و اعمال و رفتار اوست؛یاد معاد و توجه به جاودانگی پس از مرگ،پیامدهای فراوانی در زمینهی بهداشت روانی-اخلاقی و پیشگیری از بروز آسیبهای روانی دارد که به آن اشاره میشود: انسان را به تلاش و فعالیت سودمند و هدفدار سوق میدهد108(الآمدی، 1366،857)؛سختیها و مصائب دنیا را کاهش میدهد یا از بین میبرد،و آدمی را به اندک دنیا راضی میدارد109(مجلسی،1404 ق،136/6)؛باعث رشد و شکوفایی استعدادها میشود و فرد را به استفاده کامل از تواناییهای خویش ترغیب میکند110(مجلسی،1404 ق،348/65)؛لذتها و خوشیهای غیر واقعی و زودگذر را،که معمولا روح و روان را منحرف میکند،از بین میبرد111(حر عاملی،1409 ق 436/2)؛تنگنظری و احساسهای کینهتوزانه و از روی حسد را نابود میکند و قلب را صفا میبخشد112(قاسمی،1388،264)؛روح امید و مقاومت در برابر سختیها را تقویت میسازد113(همان)؛احساس دلبستگیهای موقت و اعتمادناپذر را کاهش میبخشد114(مجلسی،1404 ق، 132/6)؛محبت و علاقه به خداوند و امور پایدار و قابل اعتماد را تقویت میکند115(حر عاملی،1409 ق،434/2)؛احساس رحمت،شفقت و محبت به دیگران را تشدید میسازد116(مجلسی،1404 ق،133/6)؛عامل پیشگیری بسیار قوی نسبت به اموری است که به بهداشت و سلامت واقعی فرد آسیب میرساند117(همان،167/79)؛توجه به معاد،انسان را از حالت انزوا و کنارهگیری رهایی میبخشد(ر."