چکیده:
رابطه حقانیت و رستگاری از جمله مباحث مطرح در کثرت گرایی دینی است. برخی طرف داران کثرت گرایی با گرایش به اکثری بودن نجات، حقانیت اکثریت را از آن نتیجه گرفته اند. آنها در تایید دیدگاه خود، با استشهاد به بخش هایی از سخنان صدرالمتالهین، ادعا کرده اند که او نیز طرف دار کثرت گرایی در معنای رایج آن، یعنی تکثر حقانیت و رستگاری است. در این نوشتار با تبیین دیدگاه صدرالمتالهین در دو عرصه رستگاری و حقانیت، بیان می گردد که هرچند ملاصدرا در حوزه رستگاری، اکثریت انسان ها را اهل نجات می داند اما حق بودن اکثریت را از آن نتیجه نگرفته است.
خلاصه ماشینی:
اما بر اساس آنچـه گفتـه شد، از ديدگاه کثرت گرايان بين رستگاري و هدايت يافتگي و حقانيت تلازم برقـرار اسـت ؛ به همين دليل تأکيد مي شود که ملاصدرا نيـز ماننـد آنهـا بـيش تـر انسـان هـا را رسـتگار و برخوردار از هدايت و حقانيت مي داند: aاين هشداري است که وضع کنوني خود را از نظـر فکري بسنجيم ...
آنچه از عبارت هاي ملاصدرا برمي آيد اين است که او نجـات و رسـتگاري را اکثري مي داند: aتأمل در قواعد عقلي و اصول ايماني اقتضا مي کند که بيش تـر انسـان هـا در آخرت اهل نجات باشـند́ (صـدرالدين شـيرازي ، ١٩٨١، ج ٧، ص ٨٠) امـا اينکـه آيـا ايـن سخنان به معناي آن است که او بيش تر انسان ها را در اين دنيا نيـز بـر هـدايت و حقانيـت مي داند، از سخنان ملاصدرا برداشت نمي شود، بلکه شـواهد بسـياري در سـخنان او وجـود دارد که عکس اين برداشـت را مـي رسـاند.
براي اين منظور نخست به بيان ديدگاه ملاصدرا درباره رستگاري مي پردازيم و سپس با توجه به اصول و مباني مورد پذيرش وي نشان خواهيم داد که ملاصدرا با وجود اعتقاد بـه اکثري بودن رسـتگاري، در حـوزه حقانيـت تکثـرگـرا نيسـت و آن گونـه کـه طـرف داران کثرت گرايي ادعا کرده اند، حقانيت عقايد و افکار مختلف را در عرض هم بر نمي تابد.
ملاصدرا با هشدار دادن به خطر شهوات در انسان ، تنها راه نجات از بندگي غير خداوند را پيروي از پيامبران مي داند و تصريح مـي کنـد کـه هـر کـس پيامبران خدا را تصديق کند و بر اساس دستورها و کتاب هاي الهي آنها عمل نمايـد، از بنـد بندگي هواي نفس خواهد رهيد (صدرالدين شيرازي ، ١٣٦٠ ب ، ص ٣٧١).