چکیده:
بررسی ها نشان می دهد که بعضی گروه ها و جوامع در کارآفرینی کامیاب تر از دیگرانند. در این مقاله به چرایی این امر می پردازیم. به نظر می رسد بخش چشم گیری از این تفاوت ها در جهان بینی (باورهای بنیادین فلسفی و دینی) نهفته است. در دفاع از این مدعا، نخست مفهوم فرهنگ و مباحث مربوط به آن بررسی، و سپس ایده «اصالت فرهنگ» پیش نهاده می شود و بعد مراد از «فرهنگ کارآفرین» روشن می گردد.
در ادامه، آن دسته از موضوعات نه گانه ای را که به نظر می رسد موضع جهان بینی فرد در قبال آنها مستقیما بر وضع کارآفرینی در جامعه تاثیر می گذارد، مشخص می شوند. به سخن دیگر، این مولفه ها تعیین می کنند که جهان بینی فرد به فرهنگ کارآفرین کمک کند یا ضد آن باشد. این موضوعات عبارت اند: اهمیت دنیا، منابع مالی، کار، زنان، فردگرایی، اختیار، عقلانیت، مسئولیت پذیری، و تفکر انتقادی. این موارد به طور مستقیم، متاثر از دو عنصر مهم هستند: دین و فلسفه. در پایان، کوشش شده است بر اساس آموزه های ایرانی-اسلامی فرهنگ خود، الگویی پیشنهادی برای جامعه ایرانی ارائه گردد.
خلاصه ماشینی:
الگوي اجمالي سخن اصلي مقاله به اين شرح است : (الف ) کارآفريني در سطح جامعه ، تا حد بسيار زيادي به عناصر فرهنگي (در رأس آنها دين و فلسفه )، يعني باورهاي افراد آن جامعه ، بستگي دارد که (ب ) اگر به اين عنصر توجه کافي نشود، نمي توان به فرهنـگ کـارآفرين دسـت يافـت .
افزون بر آنچه گذشت ، نظرگاه ديني نيز مؤيد اين موضع است ؛ براي نمونه ، مي توان بـه آيه قرآن اشاره کرد: aدر حقيقت ، خدا حال قومي را تغيير نمي دهـد تـا آنـان حـال خـود را تغيير دهند́٣(رعد:١١).
نقش فلسفه و دين در فرهنگ با توجه به آنچه گفته شد، بايد به اين پرسش مهم نيز پاسخ دهيم : مهم ترين عـاملي کـه باورها را تغيير مـيدهـد چيسـت ؟ پاسـخ بـه ايـن پرسـش آسـان نيسـت .
کتاب هاي بسيار زياد (به ويژه به زبان انگليسي ) درباره الهيات اجتماعي (Social Theology)، مطالعات تطبيقي الهيات و فرهنگ عامه (Popular Culture)، روابط دين و اوضاع سياسي، و بحث هـايي از ايـن دسـت ، نشان از اهميت و جديت اين تأثير دارد.
عناصـر فرهنگـي دست کم بخشي از عناصر مثبت هستند که مي توان از آنها استفاده کرد؛ ب ) با تحليل شرايط بيروني، روشن مي شود که خود آنها نيز متأثر و ناشي از مسائل فرهنگي هستند؛ براي مثـال ، اگر قوانين جامعه اي براي کارآفريني مساعد نيست ، راه عبور از اين وضع ، گذر به بنيان هاي آن قوانين و باورهاي بنيادين قانونگذاران است .