چکیده:
هدف اصلی این تحقیق، تحلیل سطح پایداری توسعه در شهر سبزوار می باشد. روش شناسی تحقیق، رویکردی کمی ـ تحلیلی است. در بخش مبانی نظری و ادبیات موضوع از روش اسنادی استفاده گردید و از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی نیز جهت تحلیل سطح پایداری بهره گرفته شد. در جهت تحلیل سطح پایداری توسعه شهر سبزوار، با بررسی مبانی نظری و ادبیات تحقیق و هم چنین انجام مطالعات اکتشافی در سطح شهر سبزوار، در نهایت 58 شاخص انتخاب گردید که در قالب پنج بعد اصلی پایداری شهری شامل ابعاد محیطی، اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و کالبدی دسته بندی گردیدند. بعد محیطی شامل 5 شاخص، بعد اقتصادی شامل 7 شاخص، بعد اجتماعی شامل 23 شاخص، بعد کالبدی شامل 19 شاخص و بعد مدیریتی شامل 4 شاخص می باشد. یافته های حاصل از تحقیق بیانگر این است که بیشترین ناپایداری از آن بعد مدیریتی با ضریب نهایی 234/0 و کمترین ناپایداری مربوط به بعد محیطی با ضریب نهایی 044/0 است. هم چنین تلفیق ضرایب حاصل از مجموعه شاخص ها حاکی از این است که این شهر درشرایط ناپایداری قرار دارد، به طوری که ضریب نهایی پایداری برای گزینه کاملا ناپایدار برابر با 356/0 و برای گزینه نسبتا ناپایدار 243/0 می باشد، در حالی که این ضرایب برای گزینه های کاملا پایدار و نسبتا پایدار به ترتیب برابر با 123/0 و 122/0 است. بر این اساس به نظر می رسد که هرگونه برنامه ریزی در جهت پایدار ساختن توسعه شهر سبزوار باید درگام اول مبتنی بر بهبود سازوکارهای نظام مدیریت شهری و به خصوص ایجاد مدیریت واحد شهری باشد. قطعا بهبود نظام مدیریت و برنامه ریزی شهری، تاثیرات شگرفی را بر بهبود و پایداری سایر ابعاد توسعه، برجای خواهد نهاد.
خلاصه ماشینی:
ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی اﻳﻦ ﻋﺪم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺻﺤﻴﺢ را ﻣﻲﺗـﻮان در ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎﻳﻲ ﭼـﻮن ﻧـﺮخ ﺑﻴﻜـﺎری ﻧﺰدﻳـﻚ ﺑـﻪ 01 درﺻﺪی، ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ 21 درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻬﺮ در ﺳﻜﻮﻧﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ، ﻧﺮخ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ 92 درﺻـﺪی(اﻳـﻦ رﻗـﻢ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻛﻢﺗﺮ از ﻳﻚ ﺳﻮم اﻓﺮاد ﺷﻬﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻛﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺮای ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ)، وﺟـﻮد 033 ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺎﻓﺖ ﻓﺮﺳﻮده ﺷﻬﺮی، ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاری ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از درآﻣﺪﻫﺎی ﺷﻬﺮداری ﺳﺒﺰوار ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﻮﻟﻲ اﺻﻠﻲ ﺧﺪﻣﺎت رﺳـﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان، ﻋﺪم ﺗﺤﻘﻖ ﺳﺮاﻧﻪ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ در ﻛﺎرﺑﺮیﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن آﻣﻮزﺷﻲ، ورزﺷﻲ، درﻣـﺎﻧﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ، ﮔﺴﺘﺮش رﺷﺪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺷﻬﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﺷﺪ دروﻧﻲ ﺷﻬﺮ (ﮔﺴﺘﺮش اﻓﻘﻲ ﺷﻬﺮ)، ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑـﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از واﺣﺪﻫﺎی ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮی، ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی در ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺷـﻬﺮی و ...
اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻧﻜﺎت ﻛﻠﻴﺪﻳﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭘﺎﻳﺪاری ﺷﻬﺮی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴـﺮد، ﺷﺎﻣﻞ:1- ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ روی ﻓﺮآﻳﻨﺪ و ﻧﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ2- ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، اﺑﻌﺎد ﻣﻜﺎﻧﻲ و داﻧﺶ ﺑﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺗﺄﻛﻴـﺪ ﺑـﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﺟﻬﺎن ﺷﻤﻮل 3- ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎ و ﻣﻜﺎنﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ واﺑﺴـﺘﮕﻲ در ﻳـﻚ ﻣﻜﺎن در ﻃﻮل زﻣﺎن 4- ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت و اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮی در ﻓﻀﺎی ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﻄﻌـﻲ و از ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه 5- ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﺎزی ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮای ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻧﺎﺷـﻲ از ﺷـﻮکﻫـﺎ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺤﻴﻂ ﺟﻬﺎﻧﻲ 6- ﭘﺎﻳﺪاری ﺷﻬﺮی ﺑﺨﺸﻲ ﺟﺪاﻧﺎﺷﺪﻧﻲ از ﭘﺎﻳﺪاری ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ درﺻﺪد آزﻣـﻮن ﺷﻬﺮﻧﺸـﻴﻨﻲ در درون ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎی ﭘﻮﻳﺎ و ﭘﻴﭽﻴﺪهی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﺳﻴﺎﺳﻲ، اﻗﺘﺼﺎدی و اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه رﺷﺪ ﺷﻬﺮی ﺑﻪ ﮔﻮﻧـﻪای ﻧﺎﭘﺎﻳـﺪار اﺳﺖ(21:0002,.