چکیده:
امروزه رواج و اهمیت معاملات متقابل به ویژه قراداد افست در سطح بین الملل و در عین حال عدم آشنایی کافی از این گونه معاملات در حقوق ایران، موجب شده است تا اشخاص حقیقی و حقوقی، از سطح وسیعی از تعاملات و مبادلات متداول در سطح تجارت بین الملل محروم بمانند. در این پژوهش با مطالعه بر مفهوم و انواع قرارداد افست، به بررسی ماهیت و آثار آن از منظر حقوق ایران و فقه امامیه پرداخته شده است. بر اساس این گونه از معاملات، خریدار محصولی را تهیه می کند و در مقابل فروشنده نیز تعهد می کند قطعات به کار رفته در آن محصول را از کشور خریدار تهیه نماید و یا به طور کلی معادل ارزش قرارداد فروش، از خریدار کالا خریداری نماید. در نتیجه بر اساس نحوه ارتباط تعهدات فروشنده نسبت به قرارداد اصلی، معاملات افست به دو گروه، مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شوند.نوآوری این پژوهش را می توان در قالب ریزی و یافتن ماهیت و آثار برای یکی از پیچیده ترین معاملات در حوزه تجارت متقابل و هم خانواده با بیع متقابل؛ بر اساس مفاهیم، قواعد و اصول حقوقی ایران و فقه امامیه دانست. در حقوق ایران و فقه امامیه چندین دیدگاه برای تعیین ماهیت خاص معاملات افست قابل طرح می باشد. اجاره اشخاص، عقود مختلط، قرارداد خصوصی، بیع عهدی و بیع مبیع کلی فی الذمه چارچوب هایی هستند که در این زمینه قابل بررسی خواهند بود. در خصوص آثار این گونه از معاملات بحث تعلیق در تملیک مبیع، قبض ثمن حین العقد، ضمانت اجرای تخلف از اجراء تعهدات و فروش پیش از موعد قابل طرح می باشد که به منظور رعایت اجمال به برخی از این موارد در این مقاله اشاره گردیده و البته توضیحات کامل آن، در پایان نامه ای با همین عنوان مورد مطالعه قرار گرفته است.
Nowadays the prevalence and significance of mutual transactions particularly offset contracts in an international level on the one hand and lack of adequate familiarity with such transactions in the law of Iran on the other hand have given rise to the fact that natural and legal persons are deprived of a wide range of transactions current in international trade. Studying the concept and various types of offset contracts، the present article deals with their nature and effects from the perspective of law of Iran and Shiite jurisprudence. According to these transactions، the customer supplies a product and the vender in turn promises to provide the material used in that product from the purchasing party، or generally to buy an amount of goods equivalent to the value of the sale contract from the first party. As a result، according to the way of relation of vendor’s obligations to the original contract، offset transactions are divided into two categories، direct and indirect ones. The novel idea in this research can be in framing and finding the nature، and effects of one of the most complex transactions in the field of countertrade lying in the domain of mutual sale in terms of concepts، rules and principles in Iranian legal system as well as in Shiite jurisprudence. A variety of ideas can be raised towards determining the specific nature of offset transactions in Iranian law and the Shiite jurisprudence. Hiring persons، mixed contracts، private contracts، promised sale، and the sale of unascertained goods under obligation are the frameworks subject to investigation in this regard. As to the effects of these transactions، suspension in transfer of the object of sale، delivery of the purchase money while concluding the contract، determining a contractual sanction against failure to fulfill obligations، and sale before due can be raised here. Certain points are briefly mentioned in the article while their explanations can be found in a dissertation with the same topic.
خلاصه ماشینی:
در خصوص آثار اینگونه از معاملات بحث تعلیق در تملیک مبیع، قبض ثمن حین العقد، ضمانت اجرای تخلف از اجراء تعهدات و فروش پیش از موعد قابل طرح میباشد که به منظور رعایت اجمال به برخی از این موارد در این مقاله اشاره گردیده و البته توضیحات کامل آن، در پایان نامهای با همین عنوان مورد مطالعه قرار گرفته است.
در خصوص علت انتخاب موضوع باید ابراز داشت، متداول بودن این نوع از شیوههای معاملاتی در عرصه تجارت بینالملل از یکسو، و عدم آشنایی کافی به مکانیزمهای اینگونه قرادادها در میان تجار داخلی و همچنین پیچیدگیهای حقوقی که در عمده این مبادلات وجود دارد، سبب شد تا بررسی ماهوی قرارداد افست و بالتبع آثار آنها که بیشتر معاملات نظامی و صنعت هواپیمایی بر طبق آن منعقد میشوند، بر اساس حقوق ایران و فقه امامیه مورد توجه قرار بگیرد.
اول اینکه معاملات افست به چه نوع معاملاتی اطلاق میشوند؟ دوم اینکه ماهیت این قراردادها با کدامیک از معیارهای حقوق ایران و فقه امامیه قابل انطباق است؟ و آخر آن که با توجه به ماهیتی که برای اینگونه معاملات تبیین میشود، چه آثار حقوقیای به دنبال خواهند داشت؟ معامله افست از جمله معاملات جبرانی محسوب میشود که از دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تشکیل شده است.
حقوق ایران در قرارداد افست و معاملات مشابه آن که مبیع حین العقد وجود خارجی ندارد و باید با اقدامات بایع تهیه و ساخته شده تا در موعد مقرر آماده تحویل به مشتری گردد، این فرض متصور است که بایع از انجام تعهدات خود امتناع کند.