چکیده:
قبیله قریش در آستانه ظهور اسلام مهم ترین قبیله عرب بود و درمیان سایر قبایل نفوذ داشت. این نفوذ بعد از ظهور اسلام هم ازبین نرفت و تاثیراتی بر جامعه اسلامی گذاشت. بااینکه رسول خدا(ص) و امیرالمومنین(ع) خود از بنی هاشم قریش بودند، ازدست قریش متنفذ اذیت و آزار بسیاری دیدند. افراد متنفذ طوایف مختلف قریش به جهت غرور و جایگاه مهمی که دربین اعراب داشتند و به علت انتظارات بالا و اینکه امام علی(ع) در دوران رسول الله(ص) قهرمانانشان را کشته بود و هم به این دلیل که امام(ع) آنان را با دیگران برابر می دید و برای آنان اعتباری بالاتر از دیگران قائل نبود، مدام علیه حضرت علی(ع) کارشکنی می کردند، تا آنجا که ابتدا از خلیفه شدن ایشان ممانعت کردند و پس از رسیدن آن بزرگوار به خلافت، به فکر تضعیف قدرتش بودند و بیشترین نقش را در این زمینه داشتند. در این مقاله، با روش تحلیلی ـ توصیفی، به این پرسش پاسخ داده شده است که قریشیان چه نقشی در دورکردن امام علی (ع) از خلافت اسلامی داشتند.
خلاصه ماشینی:
"اﺑﻮاﻋـﻮر ﺳـﻠﻤﻲ، ﻣـﺮوانﺑـﻦﺣﻜـﻢ، ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ﺑﺴﺮﺑﻦارﻃﺎه، ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦﺑﻦﺧﺎﻟﺪﺑﻦوﻟﻴﺪ، ﺳـﻌﻴﺪﺑﻦﻋـﺎص، وﻟﻴـﺪﺑﻦﻋﻘﺒـﻪ، ﺿـﺤﺎکﺑـﻦﻗـﻴﺲ، ﺣﺒﻴﺐﺑﻦﻣﺴﻠﻤﻪ، ﻋﻤﺮوﺑﻦﻋﺎص، ﻋﺒﻴﺪاﷲﺑﻦﻋﻤﺮ، ﻫﻤﮕﻲ از ﺳﺮداران ﻣﻄـﺮح ﻗﺮﻳﺸـﻲ ﻣﻌﺎوﻳـﻪ ﺑﻮدﻧﺪ؛ و ﻫﻤﺔ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺮای ﻣﻄﺎﻣﻊ دﻧﻴﻮی و ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﺎ وی ﻫﻤﺮاه ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ: ﻣﺮوان ــ ﻣﺸﺎور ﺑﺮﺟﺴﺘﺔ ﻋﺜﻤﺎن ــ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﻌﺼﺐ اﻣﻮی و درﺟﻬﺖ دﺷﻤﻨﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ(ص) و اﻫﻞ ﺑﻴﺖ آن ﺣﻀﺮت(ع)، اﺑﺘﺪا ﺑـﻪ ﻟﺸـﻜﺮ ﺟﻤـﻞ ﭘﻴﻮﺳـﺖ و ﺑﻌـﺪ از اﻳﻨﻜـﻪ اﺳـﻴﺮ ﺳـﭙﺎﻫﻴﺎن اﻣﻴﺮاﻟﻤﺆﻣﻨﻴﻦ(ع) ﺷﺪ و آن ﺣﻀﺮت(ع) ﺑﺰرﮔﻮاراﻧﻪ او را آزاد ﻛﺮد، ﺑﻪ ﺷﺎم رﻓﺖ و از ﺧـﻮاص ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺷﺪ؛ ﺑﺴﺮﺑﻦارﻃﺎه از ﺳﺮداران ﻗﺮﻳﺸﻲ ﺧﻮﻧﺮﻳﺰ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ در راه ﺗﺤﻜـﻴﻢ ﻗـﺪرت ﻣﺨﺪوم ﺧﻮد از ﻫﻴﭻ ﺟﻨﺎﻳﺘﻲ ﻓﺮوﮔﺬار ﻧﺒﻮد؛ اﺑﻮاﻋـﻮر ﺳـﻠﻤﻲ ﻗﺮﻳﺸـﻲ و ﺧـﻮد و ﭘـﺪرش3 از دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺤﻤﺪ (ص) و ﻋﻠﻲ(ع) ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤﻦﺑﻦﺧﺎﻟﺪ ﻋﺪاوﺗﺶ را ﺑﺎ ﻋﻠﻲ(ع) از ﭘﺪرش ﺑﻪارث ﺑﺮده ﺑﻮد؛ ﺳﻌﻴﺪ و وﻟﻴﺪ (ﺣﺎﻛﻤﺎن ﻋﺜﻤﺎن ﺑﺮ ﻛﻮﻓﻪ) ﻛﻴﻨﺔ ﭘﺪرﻛﺸـﺘﮕﻲ ﺑـﺎ اﺑﻮاﻟﺤﺴـﻦ(ع) داﺷﺘﻨﺪ (آن ﺣﻀﺮت ﭘﺪر آن دو را در ﺑﺪر ﻛﺸﺘﻪ ﺑﻮد)؛ ﺿﺤﺎک و ﺣﺒﻴﺐ از ﺳـﺮداران ﻗﺮﻳﺸـﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖﺷﺪة ﻣﻌﺎوﻳﻪ و ﻛﺎﻣﻼ ﻣﻄﺎع وی ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﻋﻤﺮوﻋﺎص را ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﺑﺮای ﺣﻜﻮﻣـﺖ ﻣﺼـﺮ ﺻﻴﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد (ﻋﻤﺮو در زﻣﺎن ﺧﻼﻓﺖ ﻋﻤﺮ ﺣﺎﻛﻢ ﻣﺼﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد و آرزوی رﺳـﻴﺪن ﻣﺠـﺪد ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻤﺖ را داﺷﺖ و اﻳﻦ رؤﻳﺎ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲﺷﺪ)؛ ﻋﺒﻴﺪاﷲﺑﻦﻋﻤﺮ ﻫـﻢ از ﺗﺮس اﺟﺮای ﺣﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻣﺎم ﻋﻠﻲ(ع) ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻳﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ4."