چکیده:
دربرنامه ریزی شهری تحلیل چگونگی قرارگیری کاربری های مختلف در کنار هم اهمیت اساسی دارد .تاثیرات مثبت و منفی که کاربری های مجاور بر روی هم دارند، باعث سازگاری یا ناسازگاری آن ها در کنار یکدیگر می شود، که ممکن است در مواقعی باعث پایین آمدن سطح کیفیت زندگی وکاهش کارآیی کاربری های مختلف گردد. در محله عنصری مشهد تقابل شهر زائر وشهر مجاور باعث تغییرات در کاربری اراضی، به خصوص در دو دهه گذشته شده است. شناسایی تغییرات و ارزیابی نوع سازگاری آن ها در جهت هدایت برنامه ریزی این محله به سوی توسعه پایدار، هدف این پژوهش می باشد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی و از شاخه میدانی می باشد، به طوری که تغییرات کاربری اراضی محله عنصری به صورت میدانی برداشت شده، سپس با استفاده از مدل تلفیقی ماتریس سازگاری وAHP به ارزیابی نحوه سازگاری اراضی وضع موجود در قالب نقشه های GIS پرداخته ونقشه نهایی خروجی این مدل ارائه شده است. در نهایت نتایج حاصل، نشان از تغییرات گسترده کاربری مسکونی به سایر کاربری ها از جمله اقامتی ومذهبی دارد. همچنین عدم سازگاری اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی کاربری های ایجاد شده با سایر کاربری های مسکونی محله مشهود است.
خلاصه ماشینی:
سنجش سازگاری کاربری اراضی براساس مدل GIS_AHP در محله عنصری مشهد ابوالفضل مشکینی (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس) abolfazl.
روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و از شاخة میدانی می باشد، به طوریکه تغییرات کاربری اراضی محلة عنصری به صورت میدانی برداشت شده، سپس با استفاده از مدل تلفیقی ماتریس سازگاری وAHP به ارزیابی نحوه سازگاری اراضی وضع موجود در قالب نقشـه هـای GIS پرداختـه ونقشه نهایی خروجی این مدل ارائه شده است .
در واقع برنامه ریزی کاربری زمین شهری به مثابه آمایش اراضـی شـهری، درعمـل به چگونگی استفاده و توزیع و حفاظت اراضی ، ساماندهی مکانی - فضایی فعالیت هـا و عملکردهـا بـر اسـاس خواسـت و نیازهـای جامعـة شـهری مـی پـردازد و چگـونگی اسـتفاده از زمـین را مشـخص می نماید(زیاری، ١٣٨٤: ١٥).
طالعی 1385 توسعه یک مدل برای ارزیابی سازگاری کاربریهای شهری با کمک GIS در این مدل سازگاری کلی بین کاربری ها در نظرگرفته شده و عوامل مؤثر در سازگاری به صورت مشخص وجزئی لحاظ نشده است .
(شـکل (1 شکل ١: مراحل ارزیابی سازگاری اراضی با رویکرد AHP-GIS (به تصویر صفحه مراجعه شود) مأخذ: نگارندگان ٢-١- محدودة مورد مطالعه مشهد به ١٣منطقه شهرداری تقسیم شده که در این بین شهرداری منطقه هفت مشهد با وسعتی در حـدود ٣٢٠٠ هکتار وجمعیتی در حدود ٢١٦٥٨٠ نفر یکی از مناطق اصلی محسوب می شود.
بدین ترتیب نقشه نهایی سازگاری کاربری اراضی محله عنصری با توجه به برداشت سـال ١٣٩٠ بـه دسـت مـی آیـد (شـکل ١٥).