چکیده:
در آموزش زبانهای خارجی، «مکالمه» در رأس هدفهای آموزشی قرار
میگیرد. در برنامه درسی زبان و ادبیات عرب مصوب وزارت فرهنگ و
آموزش عالی نیز چنین بوده است. اما مایه تأسف است که بیشتر
فارغالتحصیلان این رشته، حتی در مقطع دکتری، اغلب توان تکلم به زبان
عربی را ندارند. در این مقاله، عناصر مؤثر در فرایند آموزش مکالمه زبان
عربی (دانشجو، کتاب، استاد، برنامه) بررسی و راهکارهای نظری و عملی
جهت رفع مشکلات تحصیلی و ارتقای کیفی آموزش این درس بسیار مهم
ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
"این مقدمه که به زبان عربی نگاشته شده است، 25 صفحه اول کتاب را دربرمیگیرد؛ و در واقع مقالهای است سودمند، اما جای آن نه در آغاز کتاب «المدخل» بلکه در یکی از مجلات عربی است، چرا که زبانآموزی که تازه «هذاکتاب» و «هذاقلم» میآموزد، از مطالعه این مقدمه به زبان عربی چه بهرهای خواهد برد؟ و اگر چنین زبانآموزی در فهم و درک متن عربی این مقدمه توانمند است، چه نیازی به کتاب مکالمه دارد؟ پس از مقدمه، مؤلفان کتاب به روش کتاب اصل منهجالکتابالاصل اشاره میکنند، و مینویسند: زبان عربی را بهمدت سه سال در دفتر تبلیغات اسلامی برای طلاب ایرانی در حوزه علمیه تدریس کردند.
در ادامه، مؤلفان کتاب المدخل نوشتهاند: چنانچه در منهجالکتابالاصل درج شده است، دفتر تبلیغات پس از اینکه احساس کردند طلاب به یک برنامه جدید آموزش مکالمه زبان عربی نیاز دارند، این مأموریت را به دو مؤلف واگذار کرد، تا با توکل بر خدا، برنامهای در پنج جلد کتاب تألیف کنند و در هر جلد، مرحلهای معین و تدریجی برای طلبه یا دانشجویان درنظر بگیرند.
نخستین اشکال این است که در جایی که «تکلم به غیر از زبان عربی ممنوع است»، دانشجو یا طلبهای که در شروع جملاتی مثل «این کتاب است» و «آن قلم است»، میآموزد، چگونه میتواند «حکمةالدرس» و «الآیاتالقرآنیه» را که مترجمان و مفسران قرآن هم در تفسیر و ترجمه آن اختلافنظر دارند، به زبان عربی شرح دهد؟ چگونه شعر کلاسیک عربی را به عربی بفهمد و به عربی بیان کند؟ دومین اشکال مربوط به بخش «مضمونالدرس» است که، آیا برای معلم است، یا برای دانشجو و طلبه؟ مگر مؤلفان محترم ننوشتهاند که «طلاب از این نظر که صرف و تصریف و شرح سیوطی را خواندهاند، نیازی به قواعد صرف و نحو ــ آن هم در سطح شناخت قواعد «ال» تعریف و چهارده صیغه فعل و مانند آن ــ ندارند؟ در بخش «الاسئله و التمارین» هم بجای اینکه «پیرامون مکالمه» باشد، بیشتر، قواعد نحو مدنظر قرار گرفته است."