چکیده:
امروزه تبیین آسیب های کاربری آموزشی برای حل بخشی از مشکلات فرهنگی شهرها ضروری است. با این هدف به بررسی فضاهای آموزشی شهر ایلام پرداخته ایم. در این پژوهش مشخص گردید سرانه آموزشی، نحوه کاربرد فضا، نحوه استقرار در محیط و ویژگی ها و تناسبات مسائل و مشکلاتی دارند. جامعه آماری نمونه دبیرستان های شهر ایلام طی سال های1355 تا 1385 انتخاب شده است. شاخص های شعاع عملکرد مفید، جمعیت زیرپوشش، سطح زیربنا، سطوح و فضاهـای آزاد، همجـواری منـاسب، از جنبه های گوناگون تجزیه و تحلیل شده است. دراین مقاله با توجه به قابلیت های GIS دربررسی میزان تاثیرگذاری کاربری ها بر یکدیگر و همچنین ارزیابی موقعیت کاربری ها، شعاع دسترسی وآستانه های جمعیتی از مدل تحلیل Buffering ، Distance بهره گرفته شده است. برای بررسی و ارزیابی دبیرستان های شهر ایلام از معیارهای کاربری اراضی (ماتریس سازگاری، مطلوبیت و ظرفیت) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد توزیع ناموزون فضاهای آموزشی و مکانیابی نامناسب آنها زمینه ساز بحران های شهری است. فضاهای آموزشی مقطع موردمطالعه به لحاظ توزیع فضایی ناموزون، کارکرد مطلوبی ندارند. همچنین از لحاظ دسترسی دانش آموزان نواحی مختلف شهر به مدارس، از شعاع دسترسی مطلوب بی بهره اند. بیش از 30 درصد از مدارس موردمطالعه در حریم کاربری های ناسازگار قرار گرفته اند. همچنین از لحاظ سرانه های آموزشی، 35 درصد از دبیرستان ها حداقل سرانه های استاندارد دارند و بقیه مدارس از حد سرانه های استاندارد محرومند.
خلاصه ماشینی:
آسیب شناسی کاربری آموزشی مقطع دبیرستان در شهر ایلام با استفاده از GIS دکتر علی شماعی ، استادیار دانشگاه تربیت معلم تهران حمید عسکری ، کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری چکیده امروزه تبیین آسیب های کاربری آموزشی برای حل بخشی از مـشکلات فرهنگـی شهرها ضروری است .
کمبود فضاهای آموزشی در بعضی از نواحی شهری ، تراکم بیش از حد دانش آموز در کلاس های درس و فضاهای باز در بعضی از مدارس و کمبود سرانه فضاهای آموزشی و نهایتا نارسایی در این بخش از یک سو و توزیع فضایی نامتعادل و نامتناسب مکان های آموزشی و همجواری آنها با کاربری های ناسازگار در سطح شهر ایلام از سوی دیگر مشکلی مزید بر کمبود سطح این گونه فضاها بوده و ضمن تقلیل مطلوبیت و کارایی ، عدالت اجتماعی و اقتصادی را به مخاطره انداخته است .
بـر این اساس سوال های زیرارائه می گردد: ١- آیـا کـاربری آموزشـی دبیرسـتان در شـهر ایـلام متناسـب بـا معیارهـا و استانداردهای شهرسازی است ؟ ٢- آیا مکانیابی فعالیت های آموزشی دبیرستان در سطح شهر ایلام بـا الگـوی بهینه کاربری هماهنگی دارد؟ پیشینه تحقیق زیاری (١٣٨١) ضمن مطرح ساختن نظریه های نقش اجتماعی زمین ، نظریـه اقتصادی زمین ، نظریه طبیعی زمین ، نظریه کالبدی و ساماندهی زمین شهری بـه تبیین نظریه ها در ارتباط با کـاربری زمـین شـهری پرداختـه و معتقـد اسـت هـر کاربری زمین شهری بایـد در ارتبـاط بـا اوضـاع محیطـی ، اجتمـاعی و اقتـصادی مکانیابی و ساماندهی شود (زیاری ، ١٣٨١، ص١٢-٦).