چکیده:
کفش به عنوان جزیی از پوشاک مردم ایران و پیشه کفاشی به لحاظ تولید این بخش مهم از پوشاک، بخشی از فرهنگ این سرزمین را تشکیل می دهد. شهر تهران دیر زمـانی است که پایتخت ایرانزمین می باشد و تحولات بسیاری را در پایپـوش مردمـانش ، بـه خود دیده است . پیشه کفاشی نیز در طول سده حاضر همـواره بـا فـراز و نـشیب هـایی روبه رو بوده و تغییراتی کرده است . تغییر و تحول پیشه کفاشی بویژه کفاشی دسـت دوز مردانه در شهر تهران و علل و عوامل موثر بر تغییر گونه های کفـش و پیـشه کفاشـی ، از جمله موضوعهایی است که در ایـن مقالـه مـورد بررسـی قـرار گرفتـه اسـت . بررسـی وضعیت صنعت کفش ایران از گذشته تا امروز نشان می دهد کـه ایـن صـنعت در میـان چرخدنـدههـای اقتـصاد جهـانی در حـال خـرد شـدن اسـت . کیفیـت نیـروی انـسانی ، ماشین آلات فرسوده، نبود روشهای علمی تولید کفش و ورود کفش هـای ارزان قیمـت به بازار این صنعت را با ورشکستگی روبرو کرده است .
خلاصه ماشینی:
کفش هاي چرمي زنانه نيز مانند طرح گالشي (کفـش نرم بي پاشنه که فقط دولا چـرم پاشـنه آن را از کـف مـشخص مـي کـرد) يـا سـاده در اندازههاي سه خط ، پنج خط و هفت خط با پاشنه چرمـي در رنـگ هـاي سـياه و قرمـز جگري بودند.
با رايج شدن کفش هاي اروپايي ، چرمهاي گاوي نرم و ظريف ساخته شده در اروپـا به نام شبرو «ebrows» و چرم براق به نام ورني «verni» و هم چنين چـرمهـاي زيـرهاي ضخيم عمدتا موسوم به فرنسيس «feransis» نيز از اروپا وارد بـازار شـد و در دسـترس کفاشان قرار گرفت و کفاشان نيز با استفاده از شبرو و ورني دست به توليد کفـش هـاي مردانه و زنانه زدند.
ابتدا ايـن کفـش هـاي پلاستيکي ، به علت سختي و غيرقابل انعطاف بودن مورد استقبال قرار نگرفـت ، ولـي بـا پيشرفت فناوري و بهبود مواد پلاستيکي ، توليد کفش لاستيکي محدود شد و بـه تـدريج توليدات لاستيکي از بين رفت و فقط چکمه هاي لاسـتيکي بـاقي مانـد.
» (خسروي، ١٣٤٢: ٧٤-٧٥) با ورود فناوري و ماشين آلات جديد در دهه هاي بعد، پيشه توليـد کفـش دسـت دوز چرمي داراي حرفه هاي تخصصي تر و تقسيم کار پيچيدهتر شد، چنانچه در دهه هاي بعد يعني دهه ٥٠ و ٦٠ شکل کارگاهها کـاملا تغييـر کـرد و نيـروي انـساني بيـشتري در آن مشغول به کار شدند که همين امر باعث افزايش سرعت توليد کفش شد.
در گذشته ليـويس کـاران ايـن مرحله را بـا ابـزاري بـه نـام چـاقوي ليويس انجام مي دادند و لبه هاي چرم را با اين چاقو که تيغه اي صـاف و پهـن داشـت و سر آن به تيزي تيغ بود مي تراشيدند تا نازک شود.