چکیده:
ﻧﻮروز از آﻳﻴﻦ های ﻣّﻠﻲ و اﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ و ﺗﻼش ﺑﺮای ﺣﻔﻆ و ﺗﻮﺳﻌﺔ اﻳﻦ آﻳﻴﻦ ، ﻫﺎی ﺳﺘﺮ ﺿﻤﻦ آﻧﻜﻪ ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻘﻮم آن اﺳﺖ .آﻳﻴﻦ ، ﻣﺎ ﻣﻨﺎﻓﺎت ﻧﺪارد ﻫﺎی ﻣﺤّﻠﻲ ﻧﻮروزی از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻮروزﺧﻮاﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ رﺷﺪ، ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﻲ و اﻧﺴﺠﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮﻣﻲ، ﻣﺤّﻠﻲ و ﻣّﻠﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ. ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎم و ﺷﺒﻜﻪ اﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻣﻜﺎﻧﺎت و اﺑﺰارﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﻋﻠﻤﻲ ﻧﻘﺸﻲ ﻣﺆﺛﺮ در ﺗﻘﻮﻳﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻦ آﻳﻴﻦ ، و آﻣﻮزﺷﻲ ﻫﺎ دارد؛ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﺑﺰار ﻣﻲ ﺗﻮان اﻳﻦ آﻳﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ را ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﺮد .ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ آﻳﻴﻦ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮروز ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﺑﺴﻴﺎری از ﺷﻬﺮﻫﺎ و روﺳﺘﺎﻫﺎ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻲ ﺑﻮﻳﮋه در ﺷﻬﺮﻫﺎ رو ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻴﺪ ، ﺷﻮد و اﻟﺒّﺘﻪ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺸﻮر و اﺳﺘﺎن ﻫﺎ، ﺑﻮﻳﮋه ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮی از ﺻﺪا و ﺳﻴﻤﺎ و ﺷﺒﻜﻪ آﻳﻴﻦ ، ﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻮروز را ﻛﻪ ﻫﻢ آﻣ ﻮز هﻫﺎی اﻳﺮاﻧﻲ و ﻫﻢ اﺳﻼﻣﻲ را در ﻧﺨﺴﺖ ﺣﻔﻆ و ﺗﻘﻮﻳﺖ و در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪی ﮔﺴﺘﺮده و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﺮد ، ﺧﻮ د دارد در درﺟﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺣﻔﻆ و ﺗﻘﻮﻳﺖ و در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪی ﮔﺴﺘﺮده و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﺮد
خلاصه ماشینی:
نتيجه اين پژوهش بيانگر آن است که برخي آيين هاي مربوط به نوروز هنوز هم در بسياري از شهرها و روستاها برپا مي شود و البته برخي ديگر، بويژه در شهرها رو به فراموشي است که اميد است با ظرفيت هاي موجود در کشور و استانها، بويژه با بهرهگيري از صدا و سيما و شبکه هاي استاني ، آيين هايي مانند نوروز را که هم آموزههاي ايراني و هم اسلامي را در خود دارد، در درجه نخست حفظ و تقويت و در مراحل بعدي گسترده و جهاني کرد.
در مازندران، نوروز با آيين هاي مختلفي همراه است که از جمله مي توان به نوروزخواني ، ديد و بازديد، «مرغنه (merqene) جنگي » (تخم مرغ جنگي )، پلوي شب عيد، سفره هفت سين ، «مادرمه » (dermema)، فرستادن هدايا براي عروس در دوره نامزدي و ساير سنت ها اشاره کرد.
بعد از آنکه سال، نو مي شد، کسي که به عنوان «مادرمه » انتخاب شده بود، با مجمعي که در آن قرآن، آينه ، آب، سبزه و شاخه هاي سبز جوان قرار داشت ، وارد خانه مي شد، قرآن را کنار سفره هفت سين مي گذاشت و شاخه هاي سبز (اغلب شاخه هاي درخت آلوچه ) را به اين نيت که سال سرسبز و خوش و خرمي براي خانواده باشد، جلوي در اتاق آويزان مي کرد يا روي تاقچه مي گذاشت .
اگرچه تکرار و توان اين هنر و نوع ارتباط نوروزخوانها موجب ايجاد ضرباهنگ ها و موسيقي مشخص شده است ، اما مي توان با بررسي ميداني نوروزخواني تغيير ضرباهنگ ها و خلق ضرباهنگ هاي جديد را مشاهده کرد.