چکیده:
از همان ابتدای ظهور رادیو و تلویزیون در غرب مخالفت های بسیاری با این دو رسانه از سوی موسیقیدانان جدی صورت گرفت . خصلت فراگیر و تودهای این دو رسـانه و گرایش آنها به پاسخگویی به خواستة توده مردم، آنهـا را بـه سـمت سـادهپـسندی و سطحی نگری در موسیقی سوق داده و همین امر موجب دوری موسـیقیدانان جـدی از آنها شده است . گفتمان مردمسالاری پشتوانه و توجیه گر سیاست های موسـیقایی ایـن رسانه ها بوده و فاصله گیری بـیش از پـیش موسـیقیدانان جـدی از ذوق عمـومی بـر استحکام این گفتمان افزوده است . اما به نظر می رسـد تعمـق بیـشتر در ایـن مـسئله ، یکسویه یا خطی بودن رابطة میان خواست مردم و سیاست های موسیقایی رسانه هـا را زیر سوال می برد: رسانه ها پاسخگویانی منفعل به سلیقة موسیقایی مردم نیستند، بلکه تا حد زیادی در ایجاد این سلیقه ها نقش فعال ایفا می کنند.
خلاصه ماشینی:
∗∗ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران مقدمه آیا لازم است برای شروع این مبحث ، بر اهمیت فراوان نقش رسانه های گروهی ، به ویژه رادیو ـ تلویزیون، در فرهنگ سازی یک جامعه تأکید و برای قبولاندن ایـن ادعـا دلایـل موجه ارائه شود؟ این اهمیت و تأثیر، امروزه، آیا بیش از آن بدیهی و روشن نیـست کـه بتوان ادعایی خلاف آن کرد؟ آیا این واقعیت که همة افراد جامعه از نخستین تا واپـسین سالهای زندگی خود به طور مستمر، و در بخش بزرگی از زندگی هرروزه، در معـرض دادههای صوتی ـ تصویری رادیوـ تلویزیون قرار دارند، تردیدی در اهمیت فـراوان ایـن نقش باقی می گذارد؟ برخی صاحب نظران کوشـیدهانـد بـا گوشـزد کـردن نقـش سـایر نهادهـای اجتمـاعی (از جملـه خـانواده و مدرسـه ) در شـکل دادن بـه فرهنـگ افـراد، مسئولیت رسانه ها در این باره را کاهش دهند (٤٥ : ١٩٨٤ ,Josipovic) و آنچه را رسانه هـا اشاعه می دهند، بازتاب آنچه در جامعه شایع است ، بدانند و نه علت آن: «این رسانه های گروهی نیستند که جامعـه ای انـسانی بـا آدمهـای تنهـای بیگانه از هم به وجود آوردهاند، بلکه برعکس ، ایـن جامعـة غیرانـسانی و فاقد ارتباط انسانی واقعی است کـه آدمهـا را بـه جـستجوی دوسـت در دستگاههای رادیـو و تلویزیـون خـود کـشانده اسـت .
درعین حال، طرفداران وضع فعلـی مـی تواننـد بـرای رفـع ایـن اتهام، یا بیشتر برای توجیه تبعیت رسانه ها، به ویژه رادیو ـ تلویزیون از «ذوق عامـه »، بـه این اصل سادة جامعة مردمسالار متوسل شوند که هزینـه هـای گـزاف تولیـد برنامـه در شبکه های دولتی باید متوجه پاسخگویی به تقاضای اکثریت جامعه و نه اقلیتی فرهیختـه باشد؛ نمی توان با سرمایة مالیاتدهندگان فقـط برنامـه هـایی تولیـد کـرد کـه تنهـا عـدة معدودی از آنان را ارضا می کند.