چکیده:
ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی زودرس، ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﻪای از ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، درﺻﺪد اﺳﺖ ﺗـﺎ از رﻫﮕﺬر ﻣﺪاﺧﻼت زودﻫﻨﮕﺎم و از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ، ﺑﺮ روی ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄـﺮ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ، از ﺑﺰﻫﻜﺎری ﻛﻮدﻛﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﻛﻨﺪ. ﻳﻜﻲ از روﻳﻜﺮدﻫﺎی ﻣﻬﻢ در اﻳﻦ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی، روﻳﻜﺮد ﺧﺎﻧﻮادهﻣﺪار ﻳﺎ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺧﺎﻧﻮادهﻣﺤـﻮر اﺳـﺖ. روﻳﻜﺮد ﺧﺎﻧﻮادهﻣﺪار ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﺧـﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮی ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ، ﺑـﻪﻣﺜﺎﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺳـﭙﺮ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻋﻮاﻣـﻞ ﺧﻄـﺮ، از ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺳﻮء اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻜﺎﻫﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ از ﺑﺰﻫﻜﺎر ﺷﺪن ﻛﻮدک ﻣﻤﺎﻧﻌـﺖ ﺑـﻪﻋﻤـﻞ آورد. در اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن ﻓﻘﺮ، ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺗﺮﺑﻴﺖ، ﺑﻲﻣﻬﺮی واﻟﺪﻳﻦ، ﺧﺸـﻮﻧﺖ و ﺗﻨﺪروی در ﺗﺮﺑﻴﺖ، ﺑﺰﻫﻜﺎری اﻋﻀﺎی ﺧﺎﻧﻮاده و ﻃﻼق ﺑﻪﻋﻨـﻮان ﻋﻮاﻣـﻞ ﺧﻄـﺮزا در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد؛ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺑﻪاﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد. ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز: ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ آﻣـﻮزش واﻟـﺪﻳﻦ، ﻣﻼﻗـﺎتﻫـﺎی ﺧﺎﻧﮕﻲ، ﺧﺎﻧﻮادهدرﻣﺎﻧﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﺟﺎﻣﻊ.
خلاصه ماشینی:
"ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی زودرس ﻧﻴﺰ، ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘـﺮوژهی اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻛﻪ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ آن ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﺑﺰﻫﻜﺎرﺷﺪن ﻛﻮدﻛﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑـﻪ ﻋﻠﻠـﻲ در 01 • ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ – ﺗﺮوﻳﺠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از ﺟﺮم / ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﭘﺎﻳﻴﺰ 9831 ﻣﻌﺮض ﺑﺰﻫﻜﺎری ﻫﺴﺘﻨﺪ، دارای ﻳﻚ ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﺳﺖ؛ »در اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻋﻠﻤـﻲ اراﺋـﻪﺷـﺪه ﺑـﺮای ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از ﺑﺰﻫﻜﺎری ﻛﻢوﺑﻴﺶ ﻣﺮاﺣﻞ زﻳﺮ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد: 1.
»ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﺎرﮔﺮی ﺑﻮﺳﺘﻮن ﺑﻪﻣﺪت 61 • ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻲ – ﺗﺮوﻳﺠﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی از ﺟﺮم / ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﭘﺎﻳﻴﺰ 9831 01 ﺳﺎل ﺑﺮ روی دو ﮔﺮوه 005 ﻧﻔﺮی از ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺰﻫﻜﺎر و ﻧﺎﻛﺮدهﺑـﺰه، ﻛـﻪ دارای ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮدﻧﺪ، ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﻃﻊ ﺣﺎﻛﻲ از اﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﻬﻜﺎری ﭘﺪران و ﻣﺎدران ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدی در ﺑﺰﻫﻜﺎری ﻛﻮدﻛﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ دارد« )ﻋﻠﻴﺰاده، 2831(.
ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی زودرس از ﺑﺰﻫﻜﺎری ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﺧﺎﻧﻮادهﻣﺪار • 71 »ﻛﻮدﻛﺎن ﻃﻼق در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺪروﻣﺎدر آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، دارای وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی زﻳﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ − ﻣﺘﻤﺮد، ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮ، ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر و دﭼﺎر ﻛﻤﺒﻮد در ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻛﻨﺘﺮل رﻓﺘﺎر ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛ − ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺎد در رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و رواﺑﻂ ﻧﺰدﻳﻚ و ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان، ﻣﺎﻧﻨﺪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺎدران و ﭘﺪراﻧﺸﺎن، ﻫﻤﻜﺎران و ﻫﻤﺴﺎﻻﻧﺸﺎن دارﻧﺪ؛ − اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدی وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن، ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻻن ﺧﻮد ﻛﻪ دارای رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﺿﺪاﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﭙﻴﻮﻧﺪﻧﺪ؛ − ﺑﻪاﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺳﻴﮕﺎر، اﻟﻜﻞ، و ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ − ﺷﺮوع زودرس ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺟﻨﺴﻲ، وﺿﻊ ﺣﻤﻞ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻮﺟﻮان و ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﻧﺎﻣﺸﺮوع و ﺧﺎرج از ازدواج در آنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺪروﻣﺎدرﺷﺎن ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ؛ − ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻی اﻓﺴﺮدﮔﻲ در اﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺪر ﻳﺎ ﻣﺎدرﺷﺎن ﺑﺎ ﻫﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ دارای اﺧﺘﻼف ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻛﻤﺘﺮی ﻫﺴﺘﻨﺪ، وﺟﻮد دارد« )ﻣﻚ اﻳﻨﺘﺎش و ﻫﻤﻜﺎران، 9002(1."