چکیده:
پردازش 588 نقشه هم بارش ماهانه نیم قرن اخیر ایران نشان میدهد که پنج ناحیه بارشی با فصول تقریبا متمایز از یکدیگر در ایران وجود دارد.در این نواحی حد اقل دو فصل و حد اکثر سه فصل بارشی فصل قابل تفکیک است.در این ارتباط بیشترین ضریب تغییرات سالیانه بارشی مربوط به ناحیه یک و کمترین آن به ناحیه دو تعلق دارد اما بیشینه تغییر پذیری ماهانه بارش در ماههای تابستانی نواحی یک و چهار محاسبه شده است.بررسیها نشان میدهد برخی از ماهها در نواحی بارشی،حالتگذار یا حتی خروج به فصل بارشی دیگر را دارند.بیشترین بارش سالانه مربوط به ناحیه دو و کمترین بارش سالانه را ناحیه یک دریافت میکنند.نتایج حاصل از فصلبندی بارشی به دلیل نزدیک بودن به واقعیت میتواند جایگزین فصول تقویمی بارش گردد.
خلاصه ماشینی:
"شناسایی فصول بارشی ایران به روش تحلیل خوشهای سید ابو الفضل مسعودیان* و هوشمند عطایی** (*)گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان (**)دانشجوی دکتری اقلیمشناسی دانشگاه اصفهان چکیده پردازش 588 نقشه هم بارش ماهانه نیم قرن اخیر ایران نشان میدهد که پنج ناحیه بارشی با فصول تقریبا متمایز از یکدیگر در ایران وجود دارد.
در این ارتباط بیشترین ضریب تغییرات سالیانه بارشی مربوط به ناحیه یک و کمترین آن به ناحیه دو تعلق دارد اما بیشینه تغییر پذیری ماهانه بارش در ماههای تابستانی نواحی یک و چهار محاسبه شده است.
-از پایگاه دادههای بارش روی یاختهها،نمونه تصادفی هزار تایی انتخاب و تحلیل خوشهای با روش ادغام وارد( Ward )انجام گرفت،"روش وارد"این مزیت را دارد که هر فرد یا عضو را در گروهی جای میدهد که مجموع مربعات انحرافات درون گروهی به حد اقل برسد،افرادی که به این روش در یک خوشه جای میگیرند از نظر مکانی بر روی نقشه در همسایگی یکدیگر واقع میشوند و پیوستگی جغرافیایی مناطق اقلیمی حفظ میشود.
اگر از تفاوتهای جزیی بین نواحی صرفنظر کنیم، مشخصات نواحی پنجگانه با فصول بارشی متفاوت به شرح زیر است: 1-ناحیه یک(مرکزی،شرق،شمال شرقی و جنوب شرقی ایران) این ناحیه از نظر بارشی تحلیل خوشهای دارای ماهیت دو فصلی میباشد،ماههای فصل زمستان یعنی ژانویه،فوریه و مارس در یک خوشه قرار میگیرند و در مجاورت همین خوشه ماههای آوریل و دسامبر واقع شدهاند.
ضریب تغییرپذیری سالانه حدود 15 درصد است که بیشترین آن مربوط به ماههای سپتامبر و اوت و کمترین تغییرپذیری ماهانه بارش مربوط به ماه آوریل میباشد(نمودار شماره 7)."