چکیده:
گسترش رفتارهای بزهکارانه نظیر مصرف داروهای مخدر،مشروبات الکلی،رفتارهای نامشروع جنسی،خرابکاری1و فرار از خانه و مدرسه در بین جوانان مناطق حاشیهنشین کلان شهرها همواره مورد توجه جامعهشناسان بوده است.جامعهشناسان شهری نظیر پارک2(1967)ساویج و وارد3(1993)و جامعهشناسان انحرافات نظیر لاوسون و هیتون4(1999)و رید5(2000)تمایل جوانان حاشیهنشین به رفتار بزهکارانه را از منظر بیسازمانی اجتماعی مورد توجه قرار دادهاند. لوئیس6(1998)حاشیهنشینی را با«فرهنگ فقر»همراه دانسته و ویژگیهای خاص روانی،فرهنگی و اجتماعی کسانی که فرهنگ فقر را تجربه میکنند را با«بزهکاری جوانان»8مرتبط میداند.در این مطالعه از«روش پیمایشی1»استفاده شده که با شیوه«خودگزارشی2»اطلاعات مورد نیازدر مورد ویژگیهای جمعیتشناختی،اقتصادی و اجتماعی پاسخگویان،مؤلفههای فرهنگ فقر و گرایش جوانان به رفتار بزهکارانه را جمعآوری نموده است.این مطالعه با هدف بررسی تأثیر شاخصهای فرهنگ فقر بر گرایش جوانان به رفتار بزهکارانه انجام گرفته است.جامعه مورد مطالعه جوانان منطقه حاشیهنشین دهپیاله شهر شیراز میباشد.انتخاب برخی از حوزههای سکونتگاهی جنوب شهر شیراز که به لحاظ وضعیت اقتصادی مشابه جامعه مورد مطالعه میباشد به عنوان«گروه مقایسه»3به منظور آزمون رابطه فرهنگ فقر با بزهکاری جوانان بوده است.یافتههای حاصل از«تحلیل پراکنش دوسویه»4بیانگر رابطه معنیداری حدود 99 درصد بین حاشیهنشینی و مؤلفههای فرهنگ فقر نظیر عدم تمایل به پسانداز،احساس سرشکستگی و میل به انزوا و کمبود حمایت خانواده را با گرایش به رفتار بزهکارانه و تعامل بین حاشیهنشینی و مؤلفههای فرهنگ فقر در رابطه با رفتار بزهکارانه جوانان میباشد.
خلاصه ماشینی:
"گرایش جوانان حاشیهنشین در مقایسه با جوانان غیر حاشیهنشینی که به لحاظ پایگاه اقتصادی-اجتماعی وضعیت مشابهی با حاشیهنشینان دارند در رفتارهای بزهکارانه نظیر تخریب اموال خصوصی،قماربازی،مصرف مشروبات الکلی،تقلب در امتحان،ایجاد مزاحمت برای مردم،استفاده از فیلمهای سکسی،نافرمانی از والدین و توهین به آنها،تهدید دیگران،خارج ماندن از منزل تا نیمه شب،سردادن شعارهای زشت در میادین ورزشی،تأخیر و فرار از مدرسه و مصرف حشیش بیشتر بوده و با توجه به عدد خی دو به دست آمده،تفاوت بین دو گروه معنیدار میباشد.
جدول 4:تحلیل پراکنش دوسویه بین حاشیهنشینی و خرید مواد غذایی بنحو جزیی به عنوان متغیرهای مستقل و گرایش به رفتار بزهکارانه به عنوان متغیر وابسته (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 4 نشان میدهد که حاشیهنشینان در مقایسه با عیرحاشیهنشینان تمایل بیشتری به خرید مواد غذایی(مؤلفه فرهنگ فقر)داشته و علاوه بر آن کرایش بیشتری نیز به رفتار بزهکارانه دارند و این روابط در سطح بیش از 99 درصد معنیدار میباشند.
جدول 5:تحلیل پراکنش دوسویه بین حاشیهنشینی و برخورداری از حمایت خانواده به عنوان متغیرهای مستقل و گرایش به رفتار بزهکارانه به عنوان متغیر وابسته (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 5 نشان میدهد که رابطه حاشیهنشینی و رفتار بزهکارانه در سطح بیش از 99 درصد معنیدار بوده و جوانان حاشیهنشین در مقایسه با جوانان غیرحاشیهنشین تمایل بیشتری به رفتار بزهکارانه دارند.
به اعتقاد اسکار لوئیس فرهنگ فقر و به تبع آن بزهکاری جوانان واکنشی است که افراد فقیر مناطق حاشیهنشین واکنشی است برای مقابله با انزوای اجتماعی و احساس سرشکستگی، به عنوان مؤلفههای فرهنگ فقر،که در این پژوهش با گرایش به رفتار بزهکارانه رابطه معنیدار داشته است."