چکیده:
از نظر حقوقی، اعتبار اسنادی تضمینی، هرچند در قالبی مشابه با اعتبار اسنادی تجاری به کار می رود، ولی این نوع اعتبار اسنادی، نه به منظور مبادله کالا، بلکه در جهت انجام تعهد قرارداد پایه در پوشش اعتبار اسنادی تضمینی صادر می گردد. خصیصه اسنادی و ضمانتی، به عنوان دو ویژگی جوهری اعتبار اسنادی تضمینی، سبب می شود که در معاملات تجاری، به عنوان معادل ضمانتنامه های بانکی قلمداد شود. از یک طرف، این نوع اعتبار اسنادی در جهت تضمین اجرای تعهدات ناشی از قرارداد پایه به کار گرفته می شود و از طرف دیگر، مطالبه وجه اعتبار، صرفا در ازای ارائه مطابق اسنادی است که حاکی از قصور متعهد قرارداد پایه در اجرای تعهداتش باشد. در حالی که اعتبار اسنادی تجاری به عنوان یک سازوکار مطمئن برای پرداخت ثمن به ذینفع عمل می کند، کاربرد اعتبار اسنادی تضمینی، حمایت از ذینفع در صورت عدم اجرای تعهد ناشی از معامله پایه یا اجرای ناقص آن است. از این رو، اعتبار اسنادی تضمینی مشابهت فراوانی از لحاظ آثار با ضمانتنامه بانکی دارد. نوشتار حاضر در صدد است تا با تشریح ویژگی های اسنادی و ضمانتی آن، مشخص سازد که آیا اعتبار اسنادی تضمینی به راستی همانند اعتبار اسنادی تجاری از خصیصه اسنادی برخوردار است؟ علاوه بر این، آیا اعتبار اسنادی دقیقا همانند ضمانتنامه ، هم در شکل و هم در قصد طرفین، به عنوان ابزار ثانوی و استثنایی پرداخت عمل می کند؟
خلاصه ماشینی:
"اما ضمانتنامه بانکی هماننـد اعتبـار اسـنادی تضـمینی ، هرچنـد در قصـد طرفین ، فرعی و ثانوی است ، اما در شکل و ظاهرش ابتدایی قلمداد می گردد؛ به این معنـا که هرچند زمانی باید مورد استفاده واقع گردد که قرارداد پایه ، واقعا اجـرا نشـده باشـد، اما در رابطه میان بانک و ذینفـع ، ارائـه تقاضـای کتبـی پرداخـت ویـا سـایر اسـناد لازم مطابق قرارداد، سبب می شـود کـه بانـک، بـدون توجـه بـه واقعیـات ورای اسـناد، مبلـغ تعیین شده را به ذینفع پرداخت کند، حتی اگر قرارداد پایه ، برخلاف اسناد ارائـه شـده بـه بانک، به طور صحیح اجرا شده باشد [٢٤، ص٢].
برخلاف اعتبار اسنادی تجاری که هم در شـکل و هـم در قصد طرفین ، تعهدی ابتدایی است ؛ به این دلیل کـه اعتبـار اسـنادی تضـمینی در قصـد و منظور طرفین همانند ضمانتنامه ها به عنوان یک ابزار ثانوی پرداخت و یک ابزار حمـایتی و تضمینی ، در جهت کاهش خطر عـدم اجـرای تعهـد ناشـی از قـرارداد پایـه اسـت [٣٤، ص٢٢٢].
در واقع ، اعتبـار اسـنادی تجاری سازوکار پرداخت ثمن کالا یا خدمات است که تحت آن، ذینفـع ، طرفـی اسـت کـه متعهد به اجرای قرارداد پایه است و با ارائه اسناد تعیین شدة حاکی از اجرا، مبلغ اعتبـار را دریافت می دارد؛ اما اعتبار اسنادی تضـمینی بـه عنـوان ابـزار حمـایتی و تضـمینی در جهت کاهش خطر عدم اجرای قرارداد پایه به کار گرفته می شود و ذینفع اعتبار اسـنادی تضمینی ، اجراکننده تعهد قرارداد پایه نیست و استحقاق وی جهت مطالبه مبلغ اعتبار، نـه ناشی از اجرای تعهداتش ، بلکه ناشی از قصور طرف دیگر در اجرای قرارداد پایه اسـت ."