چکیده:
واژة «علوم اجتماعی» یا «علمالاجتماع» نخستینبار توسط متفکر و فیلسوف اجتماعی مسلمان تونسی، عبدالرحمن ابنخلدون (۸۰۸ ـ ۷۳۲) ابداع شد. این واژه در ادبیات ابنخلدون به «علم عمران» معروف است و به بررسی اجتماعات بشری، قبایل، اقوام، دولتها و پایگاههای دولتی، هنرها، معاش، کسب و پیشه، دانش و کیفیت و احوالات آنها میپردازد (آزاد، ۱۳۹۰). اما قبل و بعد از آن، علوم اجتماعی در ادبیات و متون اسلامی بخشی از حکمت عملی، شامل اخلاق، سیاست مدن و تدبیر منزل که به معنای علم رفتار فردی، اجتماعی و خانوادگی است، اطلاق میشد. در قرون جدید، بهویژه از نیمة دوم قرن نوزدهم میلادی، با پیدایش علم جامعهشناسی توسط آگوست کنت فرانسوی (۱۸۵۷- ۱۷۹۸) علوم اجتماعی معنای وسیعتر و دقیقتری یافت و جامعهشناسی، علم سیاست، تعلیموتربیت، مدیریت، روانشناسی و اقتصاد را شامل شد. البته اگر آموزش علوم اجتماعی را مترادف با جامعهپذیری و اجتماعی شدن در نظر بگیریم و بکوشیم زیر این عنوان، شهروندی را تربیت کنیم که ارزشها، هنجارها و بهطور کلی فرهنگ جامعه را پذیرفته و با قبول نقشهای متناسب در گروه، کنشهای اجتماعی و بهنجار بروز دهد، باید گفت که تاریخچة آموزش علوم اجتماعی همزاد با تشکیل اجتماعات بشری است اما آموزش علوم اجتماعی بهصورت سیستمی در جهان و ایران با پیشرفت علوم و شکلگیری علوم جدید دچار تحولاتی شد که در این مقاله قصد بررسی آن را نداریم و فقط مروری بر سرفصلهای کتب درسی علوم اجتماعی دورة متوسطه که توسط وزارت آموزشوپرورش منتشر شده و میشوند را خواهیم داشت ولی به دلیل ضرورت مختصری از تاریخ آموزش علوم اجتماعی بیان خواهیم کرد
خلاصه ماشینی:
"). و در بخش برنامة درسی رسمی تشکیل و سازماندهی گروه علوم اجتماعی، تهیه اولین راهنمای برنامة درسی علوم اجتماعی در سال ۶۹ ـ ۶۸، تهیه و انتشار مجله رشد علوم اجتماعی ویژة معلمان در پاییز سال ۱۳۶۸، تهیة کتابهای درسی جدیدالتألیف تعلیمات اجتماعی دورة ابتدایی، راهنمایی، متوسطه در اوایل انقلاب اسلامی و دهة ۱۳۶۰ و ادغام دو سازمان پژوهش و سازمان نوسازی آموزشی تحت عنوان سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی در سال ۱۳۵۸ (که وظیفة تحقیق، برنامهریزی، تألیف، چاپ و توزیع کتابهای درسی کلیة دانشآموزان کشور و انتشار مواد کمکآموزشی را برعهده گرفت) و تهیه و اجرای طرح کلیات نظام آموزشوپرورش جمهوری اسلامی ایران از جمله این اقدامات مهم در حوزه آموزش علوم اجتماعی است.
) آشنایی با قانون مدنی و تجارت و کاربرد قانون و قوانین در زندگی روزمره تقویت هویت ملی متناسب با ارزشهای نظام استبدادی پهلوی ویژگیهای محتواهای کتب علوم اجتماعی دورة متوسطه بعد از انقلاب اسلامی با توجه به مبارزات اجتماعی و سیاسی مردم ایران در مبارزه با استبداد داخلی و پیروزی آنان در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ و ایجاد نظام جمهوری اسلامی ایران بهعنوان یک نظام مستقل و آزاد و دارای مبانی ایدئولوژیک، کتب درسی علوم اجتماعی نیز متأثر از این رویداد و پدیده بزرگ و تاریخی ملت ایران شد."