چکیده:
مقارن با پیشرفتهای شگرف آدمیان در شاخههای گوناگون علوم، حوزه الهیات نیز به
گونهای چشمگیر متحول و با مسائل و مباحث جدیدی مواجه شده است.بخشی از مباحث و
مسائل جدید در این حوزه به<<وحیو کیفیت نزول، دریافت و ابلاغ آن مربوط میباشد.
بحث از تأثیرپذیری یا عدم تأثیرپذیری وحی از فرهنگ عصر نزول، از جمله همین مسائل
است که نگارنده در مقاله حاضر به طرح آن پرداخته است.در آغاز زمینه شکلگیری سئوال
اصلی این بحث در اذهان بررسی گردیده است و پس از آن به ذکر سئوال و بیان دو رویکرد
متفاوت در قبال آن پرداخته شده است.رویکرد اثباتی به موضوع محل بحث که به
تأثیرپذیری وحی از فرهنگ عصر نزول نظر دارد، رویکردی است که با بسیاری از
اندیشههای دینی درباره وحی قرآنی ناسازگار است.به همین سبب نگارنده تلاش کرده است
ابتدا این دیدگاه را با تفصیل بیشتری بیان و سپس به نقادی منصفانه آن بپردازد.نتیجه
نهایی این نوشتار به تثبیت رویکرد دیگر در موضوع
بحث، که به نفی جدی هرگونه تأثیرپذیری وحی از فرهنگ عصر نزول نظر
دارد، منتهی میشود.
خلاصه ماشینی:
"آیا وحی از فرهنگ عصر نزول متأثر شده است؟ سئوال این است که آیا فرهنگ و شرایط خاص حاکم بر این سوی اتصال که دریافت کنندگان، مخاطبان و دستگاه تفهیم و تفاهم آنان را به گونهای یکسان محکوم خود ساخته است، بر معارف و حقایق نازل شده از آن عالم، مؤثر افتاده است یا خیر؟ به بیان دیگر آیا وحی، که بر دریافتکنندهأی از نوع انسان فرود میآید و با زبان انسانی به مخاطبانی از جنس انسان انتقال مییابد و بر واقعات جاری در زندگی فردی و جمعی انسانها نظر دارد، از فرهنگ حاکم بر فضای فکری و معیشتی همین انسانها متأثر شده است یا خیر؟ پرسش بالا اگر ناظر به کتاب مقدس(عهد عتیق-تورات، عهد جدید-انجیل)موجود و مورد تمسک یهودیان و مسیحیان باشد، به نظر میرسد، با توجه به از بین رفتن تورات و انجیل اصلی، جواب آن مثبت و شاید بتوان گفت مورد اتفاق است.
راستی اگر زبان، به سبب آنکه در خود هزار و یک رشته فرهنگی دارد، عنان را از کف گوینده و قصد و اراده او بستاند و بارهای مثبت و یا منفی خود را به شنونده منتقل نماید، در این صورت آیا امکان تفهیمو تفاهم منطقی در میان آدمیان وجود خواهدا داشت؟و یا میتوان از مطالعه آثار و کتابهای متفکران و اندیشمندان به فکر و اندیشه آنا دست یافت؟و آیا اصولا با این فرض فلسفهای برای زبان در همه قالبهای آن(نگارش، گفتار و رفتار)متصور خواهد بود؟ بنابراین استفاده قرآن از((زبان قوم))بر طبق هر دو تعریفی که از(زبان)شده است، به هیچوجه به این نتیجه منجر نمیشود که عناصری از فکر و فرهنگ جاهلیت عصر نزول به قرآن راه یافته باشد."