چکیده:
امروزه مقولة امنیت شهری بویژه در فضاهای عمومی مانند پارکها و فضاهای سبز که همواره مأمنی برای آرامش، آسایش و تفریح شهروندان است، حائز اهمیت بسیاری است. در این زمینه پژوهش حاضر با نظر به اهمیت و جایگاه بحث امنیت در عرصههای مختلف زندگی اجتماعی به عنوان مقوله بنیادی نیاز انسان، به مطالعة این موضوع در سطح پارکهای منطقة 2 شهر قم (محدودة پژوهشی) که به عنوان پرجمعیتترین و مهاجرپذیرترین منطقه در میان سایر مناطق است، میپردازد. در این تحقیق که از نوع توصیفی- تحلیلی است، پس از مرور مبانی نظری مرتبط با موضوع، از روش کتابخانهای و به منظور کسب دادههای مورد نیاز از شهروندان (شهروندانی حضور یافته در پارک) به شیوة پیمایش میدانی بهره گرفته شده است، به طوری که تعداد 384 پرسشنامه براساس مدل کوکران در مدت سه ماه تابستان سال1391، در میان شهروندان هدف توزیع گردید. در ادامه برای آزمون معناداری متغیرهای مختلف برای اثبات فرضیات طرح شده، از نرم افزار SPSS و آزمونهای مختلفی، چون آزمون تحلیل واریانس یکطرفه(ANOVA)، آزمون Tukey، آزمون Chi Square، ضریب رگرسیونی و همبستگی اسپیرمن استفاده گردید. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که وضعیت امنیت در کل منطقة 2 از دید شهروندان مناسب نیست که در این میان شرایط امنیت پارکها در نواحی مجاور با محلات فقیر و حاشیه نشین مانند ناحیة 3، به علت وضعیت نامناسب اجتماعی، فرهنگی و بویژه اقتصادی، نسبت به سایر نواحی دیگر بغرنجتر است.
خلاصه ماشینی:
"همچنین، ضرایب همبستگی فی (286/0) و ضریب کرامر (286/0) و سطح معناداری آنها (000/0:sig) ، نشان از وجود همبستگی مثبت و نسبتا ضعیف بین دو متغیر مذکور دارد که یکی از مهمترین دلایل آنها ایجاد مزاحمت برای زنان، بویژه پس از تاریکی شب است که در کنار موارد دیگر، چون: ضعف قوای جسمانی، ترس و دلهره ذاتی در میان زنان و عدم فضاهای مناسب تفریحی زنانه، موجب شده که در مجموع زنان کمتر نسبت به مردان احساس امنیت کنند .
همچنین، نتایج آزمون فرضیات طرح شده در این زمینه نشان میدهد که ناحیه 3 و 4 به علت وجود بیشترین محلات حاشیهنشین نسبت به سایر نواحی منطقه و وضعیت بغرنج مالی، اقتصادی، فرهنگی، بویژه عدم تجانس جمعیتی و قومی حاشیهنشینان که حاصل تجمع گروههای ناهمگون به لحاظ باورهای اجتماعی، عقیدتی، سنتی، مذهبی در محلات مختلف ناحیه است، همواره با برخوردهای فیزیکی، نزاع دسته جمعی، کشمکشهای قومی و در نهایت سلب امنیت اجتماعی در این ناحیه همراه است که این عوامل بویژه در پارکهای مجاور محلاتی چون شیخآباد، شادقلیخان و جواد الائمه در ناحیة 3 بیشتر دیده میشود.
در مجموع، با توجه به مطالعات میدانی و نتایج حاصل از پرسشنامهها، میتوان گفت که وضعیت اجتماعی - فرهنگی، بویژه اقتصادی ساکنان در نقاط مختلف منطقه، به همراه تخلخل قومی، مهمترین زمینههای موجود در ارتباط با میزان احساس امنیت شهروندان در پارکهای مورد بررسی است که بر این اساس، با توجه به اینکه نواحی 3 و 4 دارای بیشترین محلات فقیر و حاشیهنشین است و از وضعیت مناسب اجتماعی، اقتصادی برخوردار نیستند، شهروندان کاربر از پارکهای موچود در این ناحیه بالعکس نواحی 1 و 2، دارای کمترین احساس امنیت از استفاده از پارکهای شهری منطقه هستند."