چکیده:
جمهوری ترکمنستان یکی از کشورهای مهم و اثرگذار در حوزه قفقاز به شمار مـی رود. مختصات ژئوپولیتیکی کـه ترکمنـستان در آن واقـع شـده اسـت بـه اهمیـت ایـن کـشور در حـوزه منطقه ای افزوده است . این کشور در نزدیکی دریـای خـزر و در همـسایگی قزاقـستان، ازبکـستان و ایران است . قرار گرفتن ترکمنستان در جغرافیـای مناسـب منجـر بـه افـزایش مناسـبات اقتـصادی از طریق زمین ، هوا و دریا با همسایگان این کشور شده است . از طرف دیگر وجود منابع نفـت و گـاز به امتیاز این کشور نسبت به کشورهای منطقه افزوده است . سیاست خارجی بی طرفانه این کـشور و شناسایی آن از طرف سازمان ملل به نقش این کشور در حوزه معادلات منطقـه ای افـزوده و باعـث شده است که این کشور همواره حفظ سیاست بی طرفانـه خـود را در اولویـت قـرار دهـد. در ایـن مقاله علاوه بر پرداختن به مسائل انرژی و جغرافیـایی کـشور ترکمنـستان بـه روابـط ایـن کـشور بـا قدرتهای بین المللی و منطقه ای از جمله ایران خواهیم پرداخت .
خلاصه ماشینی:
"(233 :1381 برخی تحلیل گران معتقدند کـشورهای غربـی از جملـه آمریکـا بـا فـشار بـر دولـت آذربایجان تلاش دارند تا از فرصت پیش آمده پس از مـرگ نیـازف بهـره جـسته و ضـمن جلب اعتماد ترکمنستان به غرب از طریق آذربایجان و حل و فصل اختلافات مرزی این دو کشور در خزر به اهداف ذیل دست یابند: - انزوای ایران در طرح بهره برداری مشاع از خزر و توافق همه جانبه بر سر تقسیم آن - تضمین و تثبیت انتقال انرژی ترکمنستان به بازارهای اروپا - راه اندازی خط لوله ترانس خزر و کنار زدن ایران و روسـیه در آینـده امنیـت انـرژی منطقه (نادرپور، ١٣٨١: ٢١٠).
عـلاوه بـر ایـن هـا اختلافات ترکمنستان و آذربایجان درباره تقسیم دریای خزر باعث شده کـه آنهـا بـرای مالکیت چند حوزه نفتی به شدت با هـم اخـتلاف پیـدا کننـد، منجربـه خدشـه دار شـدن بی طرفی این کشور شده و نیز به صرف بسیاری از منابع سیاست خارجی ترکمنـستان در جهت حل این مسئله شده است .
مهـم تـرین دلایـل ویژه اهمیت ترکمنستان برای جمهوری اسلامی ایران عبارت است از: مرزهای مـشترک و طولانی دو کشور، ظرفیت های اقتصادی ترکمنـستان در زمینـه نفـت و گـاز، موقعیـت ترکمنستان در ورود ایران به آسیای مرکزی و موانع مشابه دو کشور در مسائل مختلـف از جمله مسائل دریای خزر و همچنین نقش بازیگران فرامنطقه ای مثل ترکمنستان که از منظر ایران مانعی در جهت ثبات منطقه و نفوذ ایران می شوند."