چکیده:
تغزل در ادبیات معاصر جلوهای دیگر یافته است. زنان از موضوعات زیباییشناختی به موجوداتی فعال بدل شدهاند و در عرصة ادبیات هم آثار زندگی فعال و خلاقشان همهجا مشهود است. در شاخهای از مطالعات ادبی با عنوان «ادبیاتمقایسهای» به مطالعة مشترکاتی در ادبیات ملل میپردازیم که حاصل تأثیر و تأثر ادبا از آثار یکدیگر نیست بلکه حاصل اشتراک در موقعیت و شیوة تفکر است. در این مقاله ده مفهوم مشترک در توصیف زن در شعر نزار قبانی شاعر معاصر عرب و احمد شاملو بررسی شده است. در دورههایی از شعر هر دو شاعر، تغزل و مفاهیم سیاسی و اجتماعی با هم درمیآمیزد و عشق با دغدغههای دیگر شاعر در نوعی از توازن قرار میگیرد. دو رهیافت اساسی در شعر هر دو شاعر وجود دارد. در رهیافت اول، شور مبارزه و دغدغه اجتماعی شاعر، او را از تغزل بازمیدارد. در رهیافت دوم، عشق، به شاعر امید مبارزه میبخشد. معشوقه در لباس زنی کامل و پیامبرگونه منشأ نیکی و زیبایی در جهان شاعر است و همراه شاعر روزهای پیروزی را جشن میگیرد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله ده مفهوم مشترک در توصیف زن در شعر نزار قبانی شاعر معاصر عرب و احمد شاملو بررسی شده است.
در این مقاله کوشیدهایم برخی مشترکات در توصیف زن را در شعر دو شاعر معاصر، یکی نزار قبانی شاعر معاصر عرب و دیگری احمد شاملو بیابیم.
اگرچه احمد شاملو تا آخر عمر در کنار آیدا زیست و آرام گرفت؛ اوضاع متشنج جهان عرب فرجامی نه چندان دلخواه را برای نزار قبانی رقم زد و همسرش بلقیس الراوی را از او گرفت.
بههرحال، در فراز و نشیبهای زندگی اجتماعی و ادبی هر دو شاعر وجوه اشتراک فراوانی هست؛ که در این جستار، ده مفهوم از مفاهیم مشترک در شعر آنان بر اساس شواهد مثالی از اشعارشان بررسی شده است.
شکست در شعر نزار شکست جهان عرب است در جنگ حزیران سال 1967 در برابر اسرائیل؛ درحالیکه پیروزی در دستان ایشان بود.
آنجاکه شاعر در گفتوگو با معشوق است و او را «همسفر گریز» نام میدهد، درمییابیم که عبارت «برویم ای یار، ای یگانة من!»ـکه دوبار در این شعر تکرار شده استـ، تنها درخواست همراهی عاشقانه از معشوق نیست؛ بلکه پس از رازگویی با او و افشای رنج خویش از «جراحات بهچرکنشسته» یا همان مردمان و روزگار فاسد، از معشوق میخواهد تا همراه خود از تباهی بگریزند.
شاملو شاعری است که ابتدا بهعنوان شاعری بدون گرایشهای رمانتیک عرصة شعر وارد میشود و در دورهای از زندگی ادبی به عاشقانهپردازی روی میآورد؛ اما نزار از ابتدا به شاعر زن و شراب شهرت یافته و بعدها مسائل سیاسی و اجتماعی جهان عرب را به شعر خود راه میدهد.