چکیده:
زبان تاتی از جمله زبان هایی است که از میان شیوههای رایج در بین زبانهای جهان برای نمایش روابط دستوری، از شیوة «حالت نمایی » و «نشاندار کردن وابسته ها» در کنار شیوههای دیگری همچون «مطابقه » استفاده می کند. این زبان یکی از زبانهای ایرانی شمال غربی است که گونه های مختلف آن در برخی روستاها و شهرهای استانهای اردبیل ، قزوین ، زنجان و گیلان به صورت جزیرههای زبانی به حیات خود ادامه می دهند. گونة مورد بررسی در این مقاله ، دروی (dərav-i) تاتی مورد تکلم در روستای درو، از توابع شاهرود خلخال است . هدف از این پژوهش ، بررسی نظام حالت نمایی در این گونه است . با وجود ویژگی های کهن این گونة زبانی ، تاکنون تحقیقی در مورد نظام حالت نمایی آن انجام نشده است ؛ درحالی که این گونه ، به علت مهاجرت بسیار زیاد نسل جوان به شهرهای اطراف و عدم انتقال به نسل بعدی، از زبانهایی است که بسیار در معرض خطر فراموشی قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
پرسش این مقاله این است که گونة دروی زبان تاتی از چه روشی برای نشان دادن رابطة نحوی میان عناصر جمله استفاده می کند و آیا تنها یک نظام حالت نمایی در همة جملات این زبان استفاده می شود؟ فرضیة پژوهش این است که این گونه تا حد زیادی از هجوم زبانهای دیگر در امان مانده و کمتر از گونه های شهری دستخوش تغییرات حاصل از تماس زبانی شده است ؛ بنابراین ویژگی های کهن زبانهای ایرانی ، از جمله نظام حالت نمایی متمایز براساس زمان دستوری فعل را تا حد زیادی حفظ کرده است .
او 11 patient 132 arggeantti e 154 erngeaftiavceti-vaeb lutive asemarking 16 locative 17 ablative 18 genitive 19-vocative 20 neutral asemarking 21 ripartite asemarking 22 bipartite ystem گویش های زازا، برخی گویش های کردی، تالشی و تاتی را از جمله زبانهای دارای نظام دوحالتی دانسته است .
جملات ٦ کاربرد اسم های جمع دارای حالت مستقیم را نشان می دهند: فاعل فعل لازم در زمان حال: گاوها می روند.
. b( man əm bəvard 1sg:Erg this:Abs take:Pst ضمیر اشارة نزدیک مفرد در زمان گذشته در حالت غیر مستقیم : این من را زد.
. c( əm-ə man bəza this-Erg 1sg:Obl hit: Pst ضمیر اشارة نزدیک جمع در زمان حال در حالت مستقیم : این ها به خانه می روند.
. d( man a bəza 1sg:Erg that: Abs hit:Pst حالت غیر مستقیم ضمیر اشارة دور در زمان گذشته : آن/ او مرا زد.