چکیده:
در فرض اینکه زیاندیده بههمراه عامل زیان در ایجاد خسارت دخالت داشته باشد، مسلما باید تقسیم مسئولیت صورت گیرد و از میزان غرامتی که به زیاندیده پرداخت میشود، کاسته شود. همچنین در فرضی که چند عامل در وقوع زیان به دیگری دخالت دارند، در نهایت باید خسارت میان آنها تقسیم شود. اما مسئله اینست که تقسیم مسئولیت چگونه باید صورت گیرد؟ آیا مسئولیت باید به تساوی میان آنها تقسیم شود، یا میزان سهم هرکدام متفاوت است؟ و در فرض دوم، سهم هریک چگونه تعیین میشود؟ در نظامهای حقوقی غربی، بهویژه کامن لا، در این زمینه دیدگاههای متفاوتی وجود دارد و رویۀ قضایی تحولات چشمگیری داشته است. در این مقاله ضمن نقد و تحلیل راهحلهای موجود در نظامهای حقوقی غربی، تلاش خواهد شد روند تحول رویۀ قضایی و دکترین در این زمینه بررسی شده، راهحلی که اکنون بهویژه در نظام کامن لا و حقوق فرانسه حاکم است، بیان شود.
خلاصه ماشینی:
رويۀ قضايي فرانسه اگرچه از راه حل هاي ديگر پيروي کرده است ، اما در شرايطي که امکان تقسيم مسئوليت بر مبناي معيارهاي ارائه شده (درجۀ تقصير يا رابطۀ سببيت ) وجود ندارد، به تساوي مسئوليت حکم ميکند (n٣١٥٠٩ ,٦٦٢.
مطالعۀ مفهوم رابطۀ سببيت و تقصير که بعدها مبناي تقسيم مسئوليت قرار گرفت ، ثابت مي کند که نظريۀ تساوي مسئوليت مي تواند مبناي عقلي و منطقي داشته باشد و چنان که گفته شد، در حال حاضر نيز دادگاه هاي فرانسه در خصوص تصادم دو نفر که به هر دوي آنها زيان وارد شده است ، از اين روش پيروي ميکنند(٣١.
در حقوق فرانسه هم اگرچه در قانون مدني اين کشور در اين زمينه نصي وجود ندارد، اما از گذشته هاي دور در خصوص تصادم دو کشتي معيار درجۀ تقصير براي تقسيم مسئوليت پذيرفته شده بود(قانون ١٥ ژوئيه ١٩١٥ و اصلاحات بعدي ) و برخي از حقوق دانان معتقد بودند که اين معيار بايد در ديگر زمينه ها نيز اعمال گردد؛ اما بيشتر حقوق دانان راه حل تقسيم بر مبناي ميزان تأثير هرکدام را ترجيح داده اند( ,١٩٧٠ ,Mazeaud ;٥٦٧.
در نظام کامن لا، اگرچه از تقسيم مسئوليت بر مبناي رابطۀ سببيت استقبال نشده است ، برخي اين روش را پسنديده ، اما اجراي آن را وابسته به آن دانسته اند که يک مبناي عقلي و منطقي براي تعيين ميزان تأثير فعل عامل زيان در وقوع خسارت ، وجود داشته باشد(١٤٩ ,١٤٣.
Dugdale, Tony, 1999, Contributory Negligence applied to Economic Loss: Plat form Home Loans and Fancy and Jackson, The Modern Law Review, V.
Payne, Douglas, 1955, Reduction of Damages For Contributory Negligence, The Modern Law Review, V.