چکیده:
تحلیل جغرافیایی و فضایی جرایم در حوزۀ شهرها از گرایشهای نوینی است که میکوشد تا این جنبه از مسائل شهری بشر امروز را مورد مطالعه قرار دهد و با تکیه بر ابزار و فناوریهای تحلیل جغرافیایی، برای مقابله با ناهنجاریهای اجتماعی و پیشگیری از جرم، راهبردها و راهکارهای مناسب ارائه دهد. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و هدف، تبیین جغرافیایی جرایم ارتکابی مواد مخدر و سرقت منطقۀ 17 شهرداری تهران در راستای استفادۀ کارآمد و مؤثر مدیران انتظامی و امنیتی منطقۀ مذکور از نتایج آن است. نتایج پژوهش نشان میدهد که پراکنش جرایم مواد مخدر و سرقت در سطح منطقۀ 17 شهرداری تهران، بهصورت الگوی خوشهای (کانونی) و مهمترین کانونهای جرایم مورد نظر در میدانهای شمشیری، مقدم، ابوذر، حقشناس ـ بزرگراههای نواب، جوانه، ساوه، تقاطع خیابان یافتآباد و بزرگراه ساوه، تقاطع خیابان زرند و قزوین و خیابانهای امینالملک، ابوذر و فرخنده ـ ایستگاههای پایانۀ اتوبوس تندرو یا بی.آر.تی.، بزرگراه نواب و ایستگاههای واقع در راستۀ خیابانهای قزوین، ابوذر و میدانهای شمشیری، حقشناس و مقدم و همچنین حوالی خط آهن تهران ـ پارکهای فتحالمبین، گلناز، گلمحمدی، زمزم و مجموعه فضای سبز زمزم قرار دارند. نتیجۀ آزمون پیرسون بین متغیر کاربری و متغیر درصد جرم نشان داد که با توجه به مقدار ضریب همبستگی پیرسون (985/0) با اطمینان 99/0 و سطح خطای کوچکتر از 01/0، رابطۀ آماری معناداری بین متغیر نوع کاربری و جرایم ارتکابی در منطقۀ 17 شهرداری تهران وجود دارد و با افزایش کاربریها، بهویژه کاربری مسکونی و تجاری و اداری تعداد جرایم افزایش مییابد. همچنین با در نظر گرفتن توزیع جغرافیایی کانونهای جرایم مرتبط با مواد مخدر و سرقت در منطقۀ 17 شهرداری تهران و نحوۀ قرارگیری مراکز کلانتری نیروی انتظامی، مشخص میشود که در جاهایی که کانون جرمخیز هستند کلانتریها نیز در آنجا استقرار یافتهاند و از لحاظ مکانگزینی در موقعیت خوبی قرار دارند.