چکیده:
همٔه اندیشمندان باور دارند که حیات و بقای هر رشتٔ علمـی بـه تحقیـق و پژوهش وابسته است . چون تحقیق عامـل توسـعه و گـسترش مبـانی فکـری دانش های بشری متناسب با شرایط و نیازهای زمانی و مکانی است . البته هر تحقیق علمی ناگزیر از داشتن روشهای تحقیق است . روشهای تحقیـق بـه محقق مدد می رسانند تا پژوهش را با قاعدهمندی مرحله به مرحله پیش برد و یقینی تر و سریع تر به نتایج مطلوب علمی دست یابد. نگارندگان باور دارند تـا حـال چنـین کیفیـت روشـمندی در رشـتٔ زبـان و ادبیات فارسی به دلیل او : نوع تعریف ، ثانی: دایرٔه کارکردی ادبیات و ثالثـ: بی اعتقادی به هم پوشانی روشهای تحقیق بین رشته ای وجود نداشته است . این مقاله در پی تبیین و تثبیت همین اهـداف بـسیار مهـم ، نگـارش یافتـه است .
خلاصه ماشینی:
مطمئنا غرض واقعـی «میلـر» از ایـن گفتـه ٔ بـه ظـاهر تنـاقض آمیـز ایـن اسـت کـه باورهـا، نگرش ها و شیوه های پژوهش ادبی به دلیل ظهـور چنـین عـصری کـم رنـگ و بـی رونـق شـده است و اگر اهل ادب تلاشی همسان نکنند، چه بسا بین ادبیات و نوشته هـای ادبـی از یـک سـو و مخاطبان از سوی دیگر دوگانگی عمل و کاربرد پـیش آیـد و اگـر خـوش بینانـه فـرض کنـیم چنین وضعی پـیش نیایـد، در جهـان ادبیـات ملـل مرزهـایی بـین توسـعه و مانـدگی کـشیده خواهد شد.
(Bressler, 2007: Foreword) بــه هرحــال ، نگارنــدگان معتقدنــد کــه آمــوزش مکاتــب و نظریــه هــای ادبــی و همچنــین تدوین روش های تحقیق علمی با استفاده از اندیشه ٔ هم پوشانی علمی ، بـرای دانـشجویان رشـته ٔ زبان و ادبیات بیش از پیش ضروری است تا قادر شوند آثـار گـران قـدر و مانـدگار ادبـی شـان را جاودانه تر سازند و این مسئولیت خطیر را به سـرانجامی مـتقن و مطمـئن برسـانند و آن را بـه نسلی دیگر موکول نکنند.
پس آنچه در زیر به عنوان مراحل هشت گانه ٔروش های تحقیق در رشته ٔ زبان و ادبیات فارسـی در نظر گرفته شده است ، از مجموعه روش های تحقیق علمی دیگـر برآمـده و نمـودار آن بـدین شکل است : مرحله ٔ اول فکر کلی تحقیق و پرسش آغازی مرحله ٔ دوم تعیین موضوع و محدودهٔ تحقیق مرحله ٔ سوم بیان مسئله و فرضیه سازی مرحله ٔ چهارم عنوان گذاری تحقیق مرحله ٔ پنجم روش های گردآوری مطالب ، فیش برداری و ثبت اطلاعات مطالعه ای کتابخانه ای مصاحبـه پرسش مشاهـده مرحله ٔ ششم تفکیک و طبقه بندی فیش ها و اطلاعات مرحله ٔ هفتم تجزیه و تحلیل اطلاعات و مطالب فیش ها مرحله ٔ هشتم نتیجه گیری و نگارش از آنجا که توضیح هریک از این مراحل در حوصله ٔ این مقال نمی گنجد، برای دسـت یـابی بـه توضیحات کافی و مفید می توان به عنوان نمونه به آثار زیر مراجعه کرد: ١.