چکیده:
باورهای متفاوتی مبنی بر این که ویژگی های شخصیتی ممکن است اثر معنی داری در رفتار ورزشی داشته باشد، در دهـة ١٩٣٠ در روان شناسی ورزش مطرح شد. بر همین اساس ، مورگان حالات خلقی را یک عامل اثرگذار در عملکرد ورزشی ورزشـکاران در نظـر گرفت . هدف از تحقیق حاضر، هنجاریابی و مقایسة نیمرخ حالات خلقی بازیکنان نخبة بدمینتون مرد و زن بود. بدین منظور، تمامی بازیکنان بدمینتون مرد و زن تیم ملی حاضر در مسابقات بین المللی دهة مبارک فجر سـال ١٣٨٦ (١٠ مـرد و ١٠ زن ) و همچنـین بازیکنان نخبه لیگ برتر بدمینتون (٢٥ مرد و ٢٥ زن )، مجموعا ٧٠ نفر به صـورت نمونـه گیـری هدفـدار، انتخـاب شـدند. پـس از جمع آوری و تنظیم داده ها با استفاده از پرسش نامة نیمرخ حالات خلقی (POMS) و شاخص های آمار توصیفی (میـانگین و انحـراف استاندارد)، جدول هنجار (نورم ) شش وضعیت خلقی آزمودنی ها براساس نقاط درصدی و به تفکیک جنسیت ، ترسیم شد. همچنین از آمار استنباطی و آزمون t مستقل ، به منظور تعیین تفاوت میانگین های حالات خلقی دو گروه مرد و زن ، استفاده شد. نتـایج آزمـون تفاوت معناداری را در سه مولفه : خستگی ، افسردگی و سرزندگی ، در بین آزمودنی ها نشان داد (٠/٠٥ ≤P). بـا ایـن حـال ، نیمـرخ خلق و خوی هر دو گروه بازیکنان بدمینتون مرد و زن ، با الگوی کوه یخی مورگان در قهرمانان نخبه ، همخوانی داشت . بنابراین بـا توجه به اهمیت حالات خلقی در عملکرد ورزشکاران ، مربیان باید از ابزارهای سنجش مناسب بـه منظـور ارزیـابی وضـعیت خلقـی ورزشکاران خود استفاده کنند.
خلاصه ماشینی:
مورگان (١٩٨٥) اولین فردی بود که براساس این افکار از پرسـش نامـه نیم رخ حالات خلقی ١ ((POMS در حیطة علوم ورزشـی و بـه منظـور بررسـی وضـعیت خلقـی کـشتی گیـران شرکت کننده در اردوی انتخابی تیم ملی مسابقات المپیک استفاده کرد و نمودار کوه یخی (شکل شـمارة ١) را که بیانگر خلق عادی ورزشکاران برجسته است ، به ادبیات روان شناسی ورزش معرفی کـرد.
لونز و همکاران (٢٠٠٠) هم در تحقیق خـود که به بررسی پژوهش های نیمرخ حالات خلقـی در روان شناسـی ورزش و فعالیـت بـدنی و توصـیف شـرایط گذشته ، حال و آینده آن می پرداختند، تعداد مقالات منتشر شده در این زمینـه را در بـین سـال هـای ١٩٧١ تـا ١٩٩٨ که از پرسش نامه POMS استفاده کرده بودند، ٢٥٨ مقاله عنوان کردند (٦).
جامعیت و صراحت این پرسش نامـه بـه وسـیلة واعـظ موسوی (١٣٧٩) در داخل کشور تأیید و روایی و پایایی آن نیز تعیین شـده اسـت (٥) بنـابراین ، اسـتفاده از آن جهت سنجش حالت های خلقی قهرمانان نخبه رشته های گوناگون ورزشی پس از تمرین های حاد یا اردوهای درازمدت ، رو به گسترش است .
در یـک پـژوهش اخیر، میرزایی و همکاران (١٣٨٥) در مقایسة نیمرخ حالت های خلقی کشتی گیـران تـیم هـای ملـی جوانـان و بزرگسالان در دو رشتة آزاد و فرنگی ، نشان دادند که ٤ گروه مورد مطالعه در پنج مقیـاس خـشم ، سـرزندگی ، سردرگمی ، افسردگی و خستگی تفاوت معنی داری نداشتند و این تفـاوت تنهـا در عامـل تـنش مـشاهده شـد (٠/٠١ >P).
Profile of Mood States Research in Sport and Exercise Psychology: Past, Present, and Future.