چکیده:
گسترش بیرویه شهر در اراضی پیرامونی از مهمترین مسائل برای مدیران و برنامهریزان شهرها در سطوح گوناگون است. از آنجا که امروزه بررسی روند تغییرات کاربری اراضی به کاربری شهری نقشی اساسی را در تصمیمگیریها و برنامهریزیهای بلند مدت بازی میکند، پیشبینی روند گسترش شهر و مدلسازی آن در آینده با روشهای دقیق جهت مدیریت و کنترل گسترش شهری بیش از پیش ضرورت مییابد. در این میان یکی از روشهای مدلسازی گسترش و توسعه شهری مدل سلولهای خودکار است. این مدل به دلیل برخورداری از ماهیت پویا، قابلیت تلفیق با سایر مدلها، امکان اصلاح مدل و در دسترس بودن دادههای مورد نیاز، به طور گستردهای در مطالعات شهری به کار گرفته شده است. این مدل دارای محدودیتهایی نیز بوده که تلاشهایی برای رفع محدودیتهای آن در تحقیقات مختلف صورت گرفته است. در این مقاله برای افزایش کارآیی مدل سلولهای خودکار و رفع محدودیتهای آن از تلفیق مدل سلولهای خودکار با مدل AHP استفاده شده است؛ و میزان دقت آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقاله حاضر از نظر هدف، کاربردی بوده که مبانی نظری آن به شیوهی اسنادی گردآوری و جهت تحلیل موضوع از روشهای کمی و مقایسهای استفاده شده است. در این پژوهش ابتدا عوامل تاثیر گذار در گسترش شهری تدوین شده است. سپس نقشهی احتمالی تناسب اراضی با استفاده از روش AHP در محیط GIS تولید شده و پس از تعریف اجزا مدل سلولهای خودکار، گسترش شهری در سال 1390 بر مبنای دادههای سال 1385 مورد پشبینی قرار گرفته است. به منظور بررسی دقت مدل، از محاسبهی ضریب کاپا استفاده شده است. ضریب کاپای محاسبه شده برابر با 89/0 بوده که بیانگر توافق 89 درصدی پیشبینی صورت گرفته با واقعیت است. مقایسهی ضریب کاپای به دست آمده با مقدار استاندارد آن نشانگر دقت مناسب مدل و افزایش کارآیی مدل سلولهای خودکار در صورت تلفیق با مدل AHP است.
خلاصه ماشینی:
"پس از آن نقشههای تحلیلی مرتبط با عوامل موثر در گسترش شهری، در نرمافزار GIS تولید شده، و وزنهای به دست آمده از طریق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مربوط به مقایسهی محرکهای توسعه نسبت به یکدیگر، در لایهها اعمال، و از همپوشانی لایههای مختلف و در نظر گرفتن محدودیتهای توسعه، نقشهی تناسب اراضی به عنوان ورودی مدل سلولهای خودکار، تولید شده است.
Decision Support System جدول 1- عوامل تاثیرگذار در گسترش شهری عوامل موثر در گسترش شهر در اراضی پیرامون مستخرج از: فاصله از معابر بزرگراهها (آلمدیا(Almedia) و همکاران، 2005؛ سانته(Sante) و همکاران، 2010) شبکه معابر فاصله از نواحی مسکونی فاصله از کاربری کاربری فرهنگی مستخرج از بررسی و تطبیق عکسهای هوایی محدوده در دورههای زمانی مختلف کاربری آموزشی کاربری اداری کاربری درمانی تاسیسات و تجهیزات شهری 1-8- محدوده و قلمرو پژوهش منطقه 7 اصفهان در اثر افزایش جمعیت و مهاجرت، تخصیص کاربری های بدون برنامه و خودرو و فاقد خدمات مورد نیاز و ضروری، طی سه دهۀ گذشته به شدت در معرض توسعه و گسترش قرار گرفته است (شهر و خانه, 1386).
3- تحلیل یافتهها 3-1- طراحی مفهومی مدل همانگونه که شکل شماره 6 نشان میدهد، مدل مفهومی طراحی شده از چهار قسمت محاسبهی تاثیر وزنی عوامل موثر در گسترش بر سلولهای مختلف به طور احتمالی (مرحله 1)، تعریف اجزا مدل سلولهای خودکار (شبکه، همسایگی، وضعیت سلولها و قوانین همسایگی) (مرحله 2)، محاسبهی نرخ تبدیل اراضی در سال پیشبینی (مرحله 3) و مرحلهی تلفیق (مرحله 4)، تشکیل شده است."