چکیده:
فرایند شناخت کاربر به عنوان جستجوگر اطلاعات در یک نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، میتواند تأثیر زیادی بر ارزیابی او از ربط داشته باشد. مقاله حاضر پس از بیان شرحی مختصر از روانشناسی شناختی و ربط و ارزیابی آن، حوزههای شناختی کاربر را که بر ارزیابی ربط تأثیرگذار هستند، بررسی مینماید. این حوزهها «ادراک»، «توجه» و «قضاوت» را در بر میگیرد. این مقاله علاوه بر اینکه میتواند مبنای تحقیقات عمیقی در این حوزه قلمداد شود، به طراحان نظامهای ذخیره و بازیابی نیز کمک میکند تا با رویکردی شناختگرا، به طراحی نظامهای ذخیره و بازیابی اطلاعات بپردازند. ارزیابی ربط، ربط شناختی، روانشناسی شناختی، ربط
خلاصه ماشینی:
"از رهیافت شناختی دکتر محمد حسن زاده[1] الهام رضازاده[2] چکیده فرایند شناخت کاربر به عنوان جستجوگر اطلاعات در یک نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات، میتواند تأثیر زیادی بر ارزیابی او از ربط داشته باشد.
از آنجا که جستجوی اطلاعات با هدف تصمیمگیری انجام میشود، چنانچه اطلاعاتی از سوی نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات ارائه شود و کاربر نظام به عنوان گیرنده آن را دریافت کند و اطلاعات دریافتی باعث ایجاد تغییراتی در ساختار دانش فرد گردد، میتوان گفت اطلاعات ارائه شده برای گیرنده «مربوط» بوده و مبادله اطلاعات به شکل اثربخشی نتایج بازیابی شده، صورت گرفته است.
چنانچه فرایند اطلاع یابی از طریق یک نظم ذخیره و بازیابی اطلاعات را نیز به عنوان قسمتی از یک فرایند شناختی در نظر بگیریم که چگونگی تشخیص نیاز، تشخیص منبع اطلاعاتی و ارزیابی محتوای منابع مذکور در ارتباط با نیاز شناخته شده خود مربوط میشود، میتوان از «ساکچا ناند»[6] (2000) نقل کرد که نظریههای مربوط به فرایند شناخت در امر بازیابی اطلاعات، بر فرایندهای ذهنی درونی متمرکز است و به این مسئله میپردازد که چطور اطلاعات ذخیره، بازیابی و در یک فرایند یادگیری استفاده میشوند.
با توجه به مطالب فوق، به نظر می رسد ادراک به عنوان بخشی از شناخت فرد، در ارزیابی ربط منابع اطلاعاتی بازیابی شده نقش دارد و بررسی عمقی آن به طراحی و ارائه نظامهای ذخیره و بازیابی کاربر محور میتواند مؤثر باشد.
آنچه به عنوان نتیجهگیری میتوان ارائه کرد این است که شناخت دارای مراحل پیچیدهای است و نحوة تأثیرگذاری آن بر ارزیابی ربط از سوی کاربران نیز نکته مهمی است که پیش روی متخصصان علوم اطلاعرسانی و ذخیره و بازیابی اطلاعات قرار دارد."