چکیده:
هدف: هدف از این پژوهش تحلیل محتوای تصاویر کتاب های داستانی تالیفی گروه سنی ب و ج در دهه ی 80 می باشد تا مشخص شود که تصویرگری آن ها در چه وضعیت و جایگاهی قرار دارد. روش: نگارش این پژوهش بر اساس روش تحلیل محتوای مفهومی است. در این راستا ابتدا معیار های ارزیابی تصاویر و شرایط ظاهری کتاب، از شورای کتاب کودک و همین طور کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانانگردآوری شد و پس از تهیه سیاهه وارسی از روی این معیارها و ادغام آن ها بر اساس نظر متخصصان کتابداری و ادبیات کودکان، به تحلیل محتوای 335 عنوان کتاب ( بطور تصادفی) که بین سال های80 تا 89 چاپ شده بودند، پرداخته شد. یافته ها: در این پژوهش چهار عامل 1. توجه به عوامل ظاهری 2. مرتبط بودن تصاویر با محتوای داستان 3. مرتبط بودن تصاویر با نیازهای گروه سنی ب و ج 4. وضعیت کیفیت تصاویر، مورد بررسی قرار گرفت؛ نتایج نشان می دهد که در مورد عامل اول 38/55% وضعیت مطلوب و 7/30% نامطلوب داشتند، در عامل دوم 70% وضعیت مطلوب و 2% نامطلوب بودند، در عامل سوم 3/60% وضعیت مطلوب و 16% نامطلوب داشتند و در عامل چهارم 73/44% وضعیت مطلوب و 27% نامطلوب بودند. نتیجه گیری: با توجه به آمار بدست آمده، کتاب های چاپ شده در دهه 80، وضعیت نسبتا مناسبی در زمینه های «توجه به عوامل ظاهری» و « مرتبط بودن تصاویر با نیازهای گروه سنی» داشتند و به «مرتبط بودن تصاویر با محتوی داستان» بیش از مسائل دیگر توجه شده بود و به مقوله «کیفیت تصاویر » کمتر از بقیه موارد توجه شده بود.
خلاصه ماشینی:
یافته های پژوهش سوال اول : درکتاب های داستانی کودکان (در دهه ٨٠) تا چه میزان به عوامل ظاهری کتاب توجه شـده است ؟ برای پاسخ به این سوال با کمک سوالات سیاهه وارسی مـوارد "طراحـی جلـد – آسـتربدرقه - شناسـنامه – شـماره صـفحه – کیفیت کاغذ – سطربندی – رده سنی – میزان متن نگارش شده – اندازه و فونت حروف – رنگ حروف و زمینه – سفید خـوانی – تناسب فضای مثبت و منفی – صفحه آرایی – استفاده از ریزنقش – توازن توزیع تصاویر" مورد پژوهش قرار گرفـت ، کـه پـس از گرفتن میانگین از داده های حاصل شده این نتایج بدست آمد: جدول ١.
توجه به شـرایط ظـاهری ٢- مـرتبط بـودن تصـاویر بـا محتوای داستان ٣- مرتبط بودن تصاویر با نیازهای گـروه سـنی ب و ج ٤ – وضـعیت کیفیـت تصـاویر، داشـته اسـت کـه نتـایج آن بدین گونه است : در بررسی عامل ١ یعنی "توجه به شرایط ظاهری" مشخص شد که کتاب ها در زمینه های شناسنامه ، سطربندی، رنـگ و انـدازه حروف ، تناسب متن نگارش شده با رده سنی، استفاده از کاغذ مناسب و درج رده سنی عملکرد خـوبی داشـته انـد و در موضـوعات درج شماره صفحه ، طراحی آستربدرقه و اسـتفاده از ریـزنقش توجـه کمتـری نشـان داده بودنـد.
خلیفه در پژوهش خود به این نتیجه گیری دست یافتـه کـه درکتـاب هـای برنـده جـایزه ی Coretta Scott King تصـاویر رساننده مفهوم داستان و هم چنین نشان دهنده هویت و فرهنگ بومی خود بوده اند که این مـوارد از جملـه مـوارد مهـم در تشـخیص تصویر مناسب برای کتاب داستانی کودکان بوده است .