چکیده:
در این مطالعه خوشه بندی بهعنوان یکی از روشهای داده کاوی توصیفی جهت استفاده در مطالعات آموزشی و روانشناختی مطرح میگردد. گروهبندی دادههای پژوهش در مطالعات قبلی در حوزههای آموزشی و روانشناختی توسط میانگین، میانه و برد صورت گرفته است که دارای نواقص و محدودیتهایی میباشد. لذا در این مطالعه خوشهبندی بهعنوان ابزاری جایگزین با قابلیتهای متعدد در مطالعات کمی و آمیخته معرفی میگردد. بدین منظور، ابتدا تعریف اجمالی از خوشهبندی ارائه گردیده و سپس مراحل ششگانه اجرای فرایند خوشهبندی(انتخاب متغیرهای خوشهبندی، انتخاب روش خوشهبندی، انتخاب معیار شباهت/تفاوت، انتخاب الگوریتم خوشهبندی، انتخاب تعداد خوشه و بررسی اعتبار و تفسیر نتایج خوشهبندی) توسط دادههای کمی مرتبط با روانشناسی یادگیری ریاضیات بیان میگردد تا ضمن آشنایی بیشتر پژوهشگران حوزهی مطالعات آموزشی و روانشناختی با این ابزار، نتایج جدیدی در زمینهی روانشناسی یادگیری ریاضیات مطرح گردد. نتایج اعمال خوشهبندی بر روی دادهها نشان میدهد که از خوشهبندی میتوان برای بررسی ارتباط متغیرهای مختلف بر متغیر وابسته در مطالعات کمی و شناسایی کاندیداهای شرکت در مصاحبه در مطالعات آمیخته استفاده کرد.
In this study, cluster analysis as a descriptive data mining method for using in educational and psychological studies is presented. Grouping data in previous studies in these areas is done by median, mean, and range which has several weaknesses and limitations. Therefore, cluster analysis as an alternative method which has several applications in quantitative and mixed method studies is introduced. To achieve this, cluster analysis and steps for conducting cluster analysis (i.e., deciding on clustering variables, clustering procedure, selecting measure of similarity/dissimilarity, choosing clustering algorithm, deciding on the number of clusters, and validating and interpreting the cluster solution) are presented and illustrated by a sample data related to psychology of learning mathematics in order to familiarize researchers with this methods and also finding new results in this area. Obtained results indicate that cluster analysis can be used for investigating relationships between variables in quantitative research and finding potential candidates for interviewing in mixed method studies.
خلاصه ماشینی:
داده های این پژوهش برگرفته از مطالعه ی حاجیبابا، رادمهر و علم الهدائی(٢٠١٣) در رابطه ی بین متغیرهای اضطراب ، نگرش ، دقت ریاضی، ظرفیت حافظه فعال و سبک یادگیری فراگیران با عملکرد ریاضی آنان میباشد که به صورت کمی مورد مطالعه قرار گرفته است .
نرم افزاری که برای انجام فرایند خوشه بندی در این مقاله استفاده 1 Williams 2 quantitative 3 Mixed methods 4 Kaufman & Rousseeuw 5 Mooi & Sarstedt گردیده است ، نرم افزار SPSS نسخه ٢٢ میباشد.
در صورت نبود ادبیات تحقیق درمورد متغیرهای انتخابی جهت خوشه بندی، توصیه میشود که پژوهشگر علت 1 Brock, Pihur, Datta, and Datta 2 Pastor 3 Saha 4 Raghubar , Barnes & Hecht انتخاب متغیرها را برای پژوهش خود تبیین نماید تا نتایج حاصل از خوشه بندی قابل اتکا گردد (پاستور،٢٠١٠).
1 Tan, Steinbach, & Kumar 2 Two step clustering 3 Euclidean 4 Minkowski 5 Abonyi & Feil همچنین برای روش دوبخشی علاوه بر متر اقلیدسی، لگاریتم نسبت درست نمایی ١ که قابلیت محاسبه ی معیار تشابه /تفاوت را برای داده های کمی و گروه بندی را داراست ، استفاده میشود.
نتایج آزمون آنالیز واریانس یک طرفه برای شش متغیر جدول ٢ تفاوت معناداری را در بین خوشه های مختلف گزارش نمود(اضطراب ، دقت ، نگرش ریاضی، نمره آزمون سبک یادگیری و ظرفیت حافظه فعال : ١- لازم به ذکر است علت رسم نمودار ضرایب برای ٢٢ مرحله نهایی به این دلیل است در نموداری که تمامی مراحل را نشان میدهد، نیاز به بزرگنمایی نمودار میباشد تا محل زانو قابل تشخیص باشد.