چکیده:
یکی از مواردی که همواره ذهن برنامه ریزان اقتصادی را به خود مشغول داشته، وجود کارایی در عملکرد بنگاه های مختلف حاضر در اقتصاد است. بخش فرهنگ به عنوان یکی از ارکان مهم جامعه است که می تواند با تضمین کارایی در مفهوم اقتصادی، تحولات تاثیرگذاری را در جامعه فراهم آورد. در این راستا این تحقیق با هدف تعیین و تحلیل ارقام کارایی نسبی استان ها در شاخص های اقتصادی فرهنگ انجام گرفته است. این مقاله به کمک روش تحلیل پوششی داده ها و با استفاده از داده های مربوط به سال های 1379-1386 و نیز استفاده از منابع رسمی آمارهای فرهنگی، قابلیت هر یک از استان ها و در واقع کارایی نسبی استان ها را در استفاده از منابع موجود در بخش فرهنگ می سنجد. نتایج نشان می دهد در برنامه سوم، استان های تهران، قم و کرمان در صدر مقدار کارایی قرار دارند، در سه سال ابتدایی برنامه چهارم همچنان تهران با اختلاف در صدر جدول کارایی قرار دارد. نسبت به برنامه سوم بیشترین کاهش را استان های کرمان، قم و سیستان داشته اند. همچنین بیشترین افزایش مقدار کارایی مرتبط با آذربایجان شرقی، چهارمحال بختیاری، هرمزگان و لرستان می باشد. در تحلیل حساسیت شاخص ها، تولیدات صداوسیما دارای حساس ترین شاخص مدل بوده و استان سمنان بهترین کیفیت کارایی را داشته است.
One of the issues preoccupying economic planners is effectiveness of different
enterprises working in economic sector. Culture is an important pillar of the society that through ensuring effectiveness in economic sense brings about effective developments in the society. The main objective of the present paper is to determine and analyze the effectiveness data of provinces in economic indexes of culture. By employing data envelop analysis method and using the existing data related to 2000-2007 as well as the official cultural statistics، attempts have been made to measure the capability of each province or their relative effectiveness in utilizing the existing resources in the cultural sector. The findings of the research indicate that during the Third Development Plan، Tehran، Qum and Kerman provinces enjoyed the highest effectiveness figures. During the first three years of the Fourth Development Plan، Tehran، with a great gap، is still at the top of the effectiveness table. Compared to the Third Development Plan، the highest decline in effectiveness goes to Kerman، Qum and Sistan provinces. Also، the highest increase in effectiveness figures belong to East Azarbaijan، Chahar Mahal-o-Bakhtiari، Hormozgan and Lurestan provinces. The sensitivity index analysis shows that the productions of the State-run Television was the most sensitive model index، while Semnan Province had the highest effectiveness
خلاصه ماشینی:
جدول ١: ورودي ها و خروجي هاي مدل شاخص ها محل استخراج آمار (منابع ) اعتبارات جاري دستگاه هاي اجرايي (فرهنگ و ارشاد اسلامي 171 و سازمــان تبليغات اسلامي ) + عملکرد اعتبارات عمراني امور اجتماعي از محل درآمد عمومي ؛ فصل فرهنگ و هنر تعداد نمايشگاه هاي فرهنگي و هنري (کتاب و ساير نمايشگاه ها)سالنامــه آمــاري استان هــا و مسئوليــن آمارهــاي بخــش تعداد کتاب هاي کتابخانه هاي عمومي و کانون پرورش فکري فرهنگــي سالنامه هــاي استاني 1379-1386 ورودي هاتعداد اماکن مذهبي (اماکن متبرکه اسلامي + مسجد + تکيه و حسينيه + اماکن مذهبي اقليت ها) تعداد جمعيت برآوردي واحد آمار و اطلاعات کانون هاي تعداد کانون هاي فرهنگي و هنري مساجد فرهنگي و هنري مساجد کشور 1379-1386 متوســط هزينه هاي خالــص غيرخوراکي سالانــه يک خانوار شــهري در بخش خدمات فرهنگي (کــد٠٩٤٢)؛ هزينه هاي مرکــز آمــار، داده هــاي خــام مذهبــي (کد ١٣٩١)؛ هزينه مسافرت هــاي مذهبي داخلي و پرسشنامه درآمد و هزينه خانوار خارجي (کــد ٠٩٦١١ و ٠٩٦١٣)؛ هزينه آموزش کلاس هاي ١٣٨٦-١٣٧٩ قرآن (کد١٠٥١١٤) توليدات راديويي و تلويزيوني محلي خروجي هاتعداد بازديدکنندگان نمايشــگاه هاي فرهنگي و هنري (کتاب سالنامه آمــاري استان ها و نهاد و ساير نمايشگاه ها) کتابخانه هــاي کشــور -١٣٧٩ 1386 تعداد مراجعه هاي کتابخانه عمومي و کانون پرورش فکري تعداد موقوفات در سال مورد نظر سازمــان اوقــاف و امــور خيريه 1379-1386 قابل ذکر است که در شــاخص ها در ابتدا از مجموع سالنامه و آمارها و شــاخص هاي سازمان ها و نهادهاي فرهنگي و آماري چون شوراي عالي انقلاب فرهنگي ، وزارت فرهنگ و ارشــاد اسلامي ، سازمان اوقاف و امور خيريــه ، سازمان حج و زيارت ، مرکز آمار ايران و همچنين شــاخص هاي کليدي بخش فرهنگ و هنر در برنامه هاي سوم و چهارم توسعه (گــزارش اقتصادي ســال ١٣٨٣ و ١٣٨٨) استفاده گرديد و سپــس با توجه به مباحثي چون موجود و معتبر بودن داده ها، محدوديت هاي مدل تحليل پوششي داده ها در تعداد ورودي و خروجي و در انتها نظر کارشناسان امور فرهنگي و استاني (در مجموع ١١ نفر) شاخص هاي نهايي که در مقاله استفاده شده است ، استخراج گرديد.