چکیده:
در پژوهش پیش رو، که در خصوص ویژگیهای نثر فنی در چند کتاب نثر مشهور فارسی بحث و بررسی به عمل آمده است، نثر فنی از آغاز تا پایان دوره تکلف، مورد ارزیابی قرار میگیرد. برای نیل به هدف مذکور، آثار برجستهای که در این شیوه تدوین شده، با رویکردی تازه و متفاوت از آنچه تاکنون در برخی کتب سبکشناسی دیده میشود انتخاب و نکات قابل ملاحظه هر یک، از دیدگاه مورد نظر نگارنده، استخراج و عرضه میگردد. در این راستا، سیر تحول نثر فنی با ایجاد یا تشدید عناصر حیاتی آن، در آثار مورد بررسی، گام دیگری است که مسیر مقاله را هدایت خواهد کرد.در این نوشتار، آگاهیهایی، در خصوص چگونگی ابداع، تکامل و راهیابی عناصر پیشگفته در آثار آن روزگار، به ویژه آثاری چون کلیله و دمنه، نفثهالمصدور، تاریخ وصاف و دره نادره ارائه گردیده که در منابع سبکشناسی موجود، یا بدانها اشاره نشده و یا کمتر مورد بحث قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"در ادامه، به جهت خودداری از بیان مواردی که نمونههای مشابه آن در بیشتر کتب و تألیفات سبکشناسی موجود است، تنها به ذکر برخی از صناعاتی که نصرالله منشی، آنها رابه جهت جذابیت کتاب و تازگی در لابهلای نثر کلیله و دمنه به کار برده است، اشاره میشود: الف) استفاده از آرایههای بدیعی و بیانی: جناس، مترادف، تضاد، مراعاتالنظیر، جمع و تقسیم، استعاره، تشبیه، کنایه ب) استفاده از ابیات و عبارات فارسی و عربی پ) استفاد از ضربالمثلهای فارسی و عربی عوفی در لبابالالباب در مورد اهمیت کلیله و دمنه نصرالله منشی میگوید: «تا دور آخر زمان و انقراض عالم، هر کس رسالتی نویسد و یا در کتابت تنوقی کند مقتبس فواید او تواند بود، چه، ترجمه کلیله و دمنه که ساخته اوست دستمایه جمله کتاب و اصحاب صنعت است و هیچ کس انگشت بر آن ننهاده است و آن را قدح نکرده است و از منشآت پارسیان هیچ تألیف آن اقبال ندیده است و آن قبول نیافته است» (عوفی، 1361: 92).
قبل از ترجمه کلیله و دمنه بهرامشاهی، مواردی از آنچه درباره کتاب مزبور، فهرستوار آمد، به ندرت در آثار دیگر یافت میشد، تا جایی که به نظر میرسد برخی از آنها (مانند سجع و جناس) به طور تصادفی وارد نثر شده و نویسنده هیچ هدف بلاغی یا انگیزه هنری از ارائه آنها نداشته است، اما پس از نگارش کلیله و دمنه، ناگهان رویکرد به صنایع ادبی در میان نویسندگان، با عطشی غیر قابل توصیف پدیدار و با تأسی به این کتاب، گسترده شد، «تا جایی که کلیله و دمنه مذکور، کتاب درسی ادب در آن دوران محسوب شد» (صفا."