چکیده:
این مقاله در پی شرح و بررسی درس گفتار هیدگر تحت عنوان این همانی و تفاوت درباره فلسفه هگل است. در این بررسی کوشیده شده است تا درک و فهم هیدگر درباره مولفه های اصلی تفکر هگل در باب «مسئله این همانی و تفاوت»، اصل این همانی، و تقوم وجودشناختی ـ الهیاتی متافیزیک نزد هگل، و نسبت بین متافیزیک دوره جدید و نیست انگاری حاصل از آن بیان شود. از نظر هیدگر، متافیزیک هگل، انتو ـ تئوـ لوژیک یا به عبارتی وجودشناختی ـ الهیاتی است و اصل این همانی در تفکر او مطلقا به صورت روح ظاهر می شود و نیست انگاری دوره جدید نیز حاصل این نحوه نگرش او در باب متافیزیک است؛ اما هیدگر خود درصدد است که مسئله این همانی و تفاوت را با تفکر موسوم به حدوث حل و فصل کند. در پایان نتیجه گرفته می شود که الگوی هیدگر در باب این همانی و تفاوت نیز نمی تواند تمامی تعارضات مربوطه را کاملا برطرف کند. البته تفکر او در باب ظهور «تام و خالص وجود» نویدبخش ظهور افقی است که حق یا هستی به وجه لابشرط خود تجلی می کند که یگانه راه نجات ما از فروبستگی ساحت قدس است
خلاصه ماشینی:
از نظر هیدگر، متافیزیک هگل، انتو ـ تئوـ لوژیک یا به عبارتی وجودشناختی ـ الهیاتی است و اصل اینهمانی در تفکر او مطلقا به صورت روح ظاهر میشود و نیستانگاری دورة جدید نیز حاصل این نحوة نگرش او در باب متافیزیک است؛ اما هیدگر خود درصدد است که مسئلة اینهمانی و تفاوت را با تفکر موسوم به حدوث حل و فصل کند.
البته از نظر او توصیف دیگری از متافیزیک وجود دارد که آن را ملهم از الهیات میداند و در آن به جای وجود به مسئلة وجود اعلی پرداخته شده است؛ اما هیدگر دربارة فلسفة هگل نیز همین نظریه را دارد و در درسگفتاری بنام اینهمانی و تفاوت (identity and difference) و در فصلی از آن تحت عنوان «تقوم وجودشناختی ـ الهیاتی متافیزیک» (the onto-theo-logical constitution of metaphysics) تلقی خود را از علم منطق هگل به مثابة ساختاری وجودشناختی ـ الهیاتی مورد بحث قرار میدهد.
اما هیدگر ما را با این پرسش تنها میگذارد که زبان فلسفة غرب که دارای ساختار متافیزیکی و مقید به تقوم وجودشناختی ـ الهیاتی در ذات خودش است آیا غیر از این مفاهیم، امکانات دیگری برای تفکر دربارة خودش را دارد؟ از نظر هیدگر، فرجام و عاقبت پیوستگی و ربط بین وجود و ذات انسان در عصر جدید و عالم تکنولوژی، به صورت گشتل (Gestell) آشکار میشود؛ گشتل فراتر از واقعیت است و در عصر تکنیک به پوشیدگی نسبت ذات انسان و وجود میانجامد.