چکیده:
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روش توانبخشی روانی دوسا بر بهبود رفتارهای کلیشه ای کودکان مبتلا به اتیسم بود. از طرح پژوهشی تک آزمودنی استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، کودکان مبتلا به طیف اختلالات اتیستیک در بنیاد خیریه اتیسم (شامل 46 نفر) بودند. از میان داوطلبان شرکت در پژوهش 7 کودک مبتلا به اختلالات اتیسم در محدوده سنی 12-8 به صورت هدفمند انتخاب شدند. مداخله این پژوهش (روش دوسا) شامل 8 جلسه 55 دقیقه ای بود که برای هر کودک دو جلسه در هفته برگزار شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، مقیاس نمره گذاری اتیسم گیلیام بود. این پرسشنامه طی پنج مرحله (خط پایه اول، خط پایه دوم ، نیمه جلسات درمان، پایان جلسات درمان، پیگیری) توسط والدین کودک تکمیل شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS16به روش محاسبه اندازه اثر تجزیه و تحلیل شدند. شاخص بهبودی در هر یک از متغیرها، سیر نزولی منحنی در هر مرحله درمان نسبت به خط پایه در نظر گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که به کارگیری روش توانبخشی روانی دوسا می تواند در بهبود مهارت های ارتباطی این کودکان تاثیر بگذارد و این امر موجب کاهش رفتارهای کلیشه ای کودکان شرکت کننده در این پژوهش شد. با وجود این، با توجه به گزارش های متفاوت درباره اثر بخشی این روش انجام دادن پژوهش های بیش تری در این زمینه احساس می شود.
خلاصه ماشینی:
پژوهش های دیگری نیز تغییر رفتارهای توجه مشترک در نتیجة اسـتفاده از برنامـة درمـانی 3 دوسا در میان کودکان مبتلا به اتیسم را نشان می دهد (کونو، ٢٠٠٠؛ کونو، ٢٠٠٣و موریساکی ، .
(2000 یاماموتو٤(١٩٩٢) با اجرای روش دوسادر ١٧جلسه درطی یک هفته درتحلیل فردی یک کودک مبتلا به اتیسم ، به این نتیجه رسـید کـه ایـن رویکـرد رفتارهـای نامناسـب را کـاهش و رفتارهای مناسب را افزایش می دهد.
برای نمونه احمدی و شاهی (١٣٨٩ )،در پژوهشی تک آزمودنی بـا توجـه بـه مقایسة آزمون های روان شناختی پیش و پس از مداخله به این نتیجه رسـیدند کـه تمـرین هـای ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1.
لـذا با توجه به جایگاه ویژه ای که رفتارهای کلیشه ای و روابط اجتماعی در بیماری اتیسـم دارنـد و اهمیت کاهش چنین رفتارهایی در کاهش عـوارض ناشـی از ایـن بیمـاری هـدف از پـژوهش حاضر بررسی تأثیر مداخلة توانبخشی دوسا بر تغییـر رفتارهـای کلیشـه ای و روابـط اجتمـاعی کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا است ، تا بـه ایـن سـؤال پاسـخ داده شـود کـه آیـا روش توانبخشی روانی دوسا در بهبود توانایی های حرکتی کودکان ایرانی مبتلا به اتیسم مـؤثراسـت ؟ و در صورت تأیید این تأثیر با کاربردو معرفی این روش درمانی ، شیوه ای مفیـد بـرای درمـان چنین کودکانی در اختیار مربیان ، روان شناسان و محققان ایرانی قرار گیرد.
در مقیاس رفتار کلیشه ای آزمودنی سوم در مرحلة خط پایه رونـد خطـی ثابـت در نمـرات آزمودنی سوم مشاهده شد و این روند در نیمة جلسات درمان کاهش داشت واندازة اثر ٢٢,٥% است .