چکیده:
مسموم سازی از جمله شیوه های رایج برای حذف مخالفان و رقیبان سیاسی است که از گذشته های دور در میان حاکمان و سردمداران دول مختلف متداول بوده است. این عمل چنان مخفیانه و زیرکانه انجام می شود که ممکن است تا مدت ها عامل جنایت نامعلوم باقی بماند. معاویه نخستین خلیفه ای است که با به کارگیری این شیوه، به حذف مخالفان خود پرداخت. در این پژوهش با بهره گیری از اطلاعات موجود در منابع تاریخی، انگیزه و راهکارهای معاویه برای حذف مخالفان از طریق مسموم سازی و نیز نحوه انتخاب عاملان این اقدام با رویکردی توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد، معاویه برای حذف برخی از رقبا و مخالفان سیاسی اش، از روش مسموم سازی بهره می گرفت تا ضمن آنکه ردپایی از خود در این جنایات باقی نگذارد، از بروز هر نوع واکنشی نیز جلوگیری کند. او به منظور تحقق نقشه هایش، درانتخاب عاملان قتل، به انگیزه های مادی و شخصی آنان توجه بسیار داشت و می کوشید با اتخاذ تدابیری هوشمندانه در حین انجام جنایت و بهره گیری از فرصت های حساب شده، با موفقیت مخالفان را از سر راه خود بردارد.
خلاصه ماشینی:
٢ احمــدبــن یحیــی (١٤١٧ق )، أنســاب الأشــراف ، تصــحیح ســهیل زکــار و ریــاض زرکلــی ، ج٣، بیــروت : دارالفکــر، ص٥٥؛ ابوالحسن علی بن عیسی بن ابی الفتح اربلی (١٤٢١ق )، کشف الغمه فی معرفه الائمه ، ج١، قم : شـریف الرضـی ، صـص ٥٤٥-٥٤٨؛ ابوالحســن علــی بــن حســین مســعودی (١٤٠٩ق )، مــروجالــذهب ، تحقیــق اســعدداغــر، ج٢، قــم : دارالهجــره ، ص٤٢٧؛ ابوالفرج اصفهانی (١٤١٩ق )، مقاتل الطالبیین ، بیروت : مؤسسه الاعلمی للمطبوعات ، ص٦٠؛ عزالدین علی بن اثیر[بی تا]، أسدالغابه فــــی معرفــــه الصــــحابه ، تحقیــــق محمــــدابــــراهیم بنــــا، ج١، بیــــروت : دار احیــــاءالتراث العربــــی ، ص٤٩٢؛ ابوعمریوسف بن عبدالله بن محمدبن عبدالبر(١٤١٢ق )، الإستیعاب فی معرفالاصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، ج١، بیـروت : دارالجیــل ، ص٣٨٩؛ الحــاکم نیشــابوری (١٤١٨ق )، المســتدرک علــی الصــحیحین ، ج٤، بیــروت : دارالمعرفــه ، ص١٦٦؛ محمــدبــن محمــدبــن نعمــان شــیخ مفیــد(١٤١٠ق )، الارشــاد، بیــروت : مؤسســه الاعلمــی للمطبوعــات ، صــص ١٩١-١٩٣؛ عبدالحمیدبن هبه الله بن ابی الحدیدمدائنی (١٤٠٧ه.
می توان گفت اشعث بـا اسـتفادة ابـزاری از ایـن ازدواج در صدد دستیابی به هدف های دنیوی خود و نیز ضربه زدن به اسلام از طریق دخترش بوده است ؛ زیرا وی زخم خوردة دین اسلام بود و به همین دلیل ابـن ابـی الحدیـد، او را در میـان سـپاهیان علی بن ابی طالب به عبدالله بن أبی در میان اصحاب رسول خدا مانند کرده است ؛٨ چرا که هر دو به دلیل ظهور اسلام ، قدرت و پادشاهی خود را از دست داده بودند و با پوشیدن لبـاس اسـلام ١ بلاذری(١٤١٧ق )، همان ، ج٢، ص٤٩٣؛ محمد بن سعد، الطبقات الکبری(١٤١٠ق )، محمد عبدالقادر عطاء، ج٣، بیروت : دارالکتب العلمیه ، ص٢٦؛ ابن عساکر، ج٤٢، ص٥٥٩؛ ذهبی (١٤٢٣ق )، ج٣، ص٥٤٨.