چکیده:
جبهــه ملی در دهه ١٣٢٠ش بــا رویکرد ملی گرایی در فضای باز سیاســی پس از بر افتادن رضا خان ، تشکیل شد و مبانی و عملکرد ملی گرایانه و دموکراسی خواهانه در پیش گرفت .این جریان فکری - سیاســی در حوزه ارتباطــات خارجی ، تفکر گرایش به غرب را دنبــال می کرد و این پژوهش می خواهد روابط جبهه ملی را با ایالات متحده آمریکا به گواهی اسناد ساواک و دفاتر نمایندگی ١ آمریکا در ایران و سایر منابع مرتبط بررسی کند. پرســش پژوهش این اســت که با فرض پای بندی جبهه ملی به تفکر ملی گرایی و اصول دموکراتیک ، گرایش به ایالات متحده آمریکا تاچه اندازه این جریان سیاسی را برای کسب قدرت یاری کرده است . فرضیه تحقیق این است که برغم شعار دولت آمریکا در حمایت از احزاب دموکرات و ملی گرای ایران ، چنین موضوعی دست کم در میان سال های ١٣٢٤ تا ١٣٥٧ش تحقق نیافته است . محتوا و مطالب تبادل شده در مذاکرات رهبران جبهه ملی با ماموران سیاســی - اطلاعاتی و فرهنگی آمریکا نشــان می دهد که برغم ادعای توســعه دموکراســی در گفتمان دولــت آمریکا، ماموران مذاکره کننده از ســوی آن دولت تلاش کرده اند که از اطلاعات کســب شــده درخصوص ماهیت و عملکرد جبهه ملی ، درجهت تحکیم قدرت شــاه به عنوان حافظ منافع آمریکا اســتفاده کنند. روش تحقیق ، توصیفی - تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای و بررسی اسناد انجام شده است .
خلاصه ماشینی:
چند تن از همکاران نزديک مصدق ١٣١ و اعضاي ســابق جبهه ملي پس از توجه به اوضاع اجتماعي و سياسي کشور و نيز تحولات بين المللي و بويژه روي کار آمدن جان اف کندي ٨٠ دموکرات در آمريکا، با خبر شــده بودند که آمريکا و متحدين غربي اش در صدد انجام تغييراتي در استراتژي سياست خارجي خود و تغيير تعامل با کشورهاي جهان سوم از جمله ايران هستند و چنين انديشيده اند که براي دفاع در مقابل کمونيســم و جلوگيري از انقلاب هايي که احيانا با ادامه سياست سرکوب و خفقان در اين گونه کشــورها رخ خواهد داد، برنامه اقتصادي ، سياســي و اجتماعي پيشگيرانه اي را با دادن نوعي آزاديهاي محدود به اجرا گذارند و رژيم شاه نيز به تبعيت از آن سياست و به منظور رهايي از بن بست سياسي و اقتصادي خود، در صدد تغييرات ظاهري در روابط رژيم و جامعه مدني ايران برآمده است .
٨٥ کنگره که از همان آغاز کار، با مخالفت برخي از اعضا بويژه دانشجويان ، متهم به رعايت نکردن اصول دموکراتيک و تخلفات انتخاباتي (براي انتخــاب هيأت هاي نمايندگي) گرديد، در ضمن برگزاري نيز با شــدت گرفتن اختلاف نظر ١٣٤ درباره نظر مصدق مبني بر پذيرش احزاب و سازمانهاي سياسي در جبهه ، به شدت تضعيف و ســرانجام منحل شــد.