چکیده:
بطلان، وضعیت یک عمل حقوقی است که از نظر حقوقی معتبر نبوده و فاقد آثاری است که در صورت صحت، از آن انتظار می¬رفت. درحقیقت، عمل حقوقی باطل، عملی است که فاقد یکی از ارکان اساسی بوده و با تنفیذ بعدی، اعتبار پیدا نمی¬کند. فقهای امامیه، کلمه بطلان را درمعنای عام، شامل عدم نفوذ نیز می¬دانند. در این پژوهش، درصدد هستیم مفهوم بطلان عقد و تفاوت آن با نهادهای همانند آن همچون فساد، عدم نفوذ، رجوع از عقد، تعلیق و ... را در فقه امامیه، مذاهب اربعه و حقوق ایران بیان کنیم و از آنجا که مفهوم بطلان در حقوق مصر (به عنوان یک کشوراسلامی مبتنی بر فقه عامه) با مفهوم بطلان در حقوق کشورمان متفاوت است، تفاوت¬های آنها را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.
Invalidity is the position of a legal act which is illegally and lacks the effects which are excepted if it was valid. In fact invalid legal act is an act lacking one of the basic elements. It can not take effect by subsequent authorization too.
In this paper، we want to analyze and criticize the concept of invalid contract and its differences with concepts such as corruption، suspension and etc in the law of Iran and Egypt.
خلاصه ماشینی:
"(جعفری لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، 112) از این جهت مفهوم بطلان در حقوق ایران و مصر یکسان است در حقیقت، عمل حقوقی باطل، عملی است که فاقد یکی از ارکان اساسی بوده و با تنفیذ بعدی، اعتبار پیدا نمی¬کند مثل معامله صغیر غیرممیز یا مجنون (صفایی، دوره مقدماتی حقوق مدنی،2، 67؛ قنواتی،وحدتی شبیری و عبدی پور، حقوق قراردادها در فقه امامیه، 1، 107) 3- عقد باطل در فقه و حقوق مدنی ایران: در فقه امامیه، کلمه بطلان در معنای عام شامل عدم نفوذ نیز می¬شود.
فقها در بحث عقد مکره گاه لفظ بطلان را به کار برده¬اند و مرادشان از آن، عدم نفوذ است، زیرا اشاره کرده¬اند که با رضای بعدی مالک عقد، آثار خود را برجای می¬نهد (انصاری،المکاسب، 8، 99 و 98 و النجفی، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام،12،125) و عده¬ای از فقها در تعریف عقد باطل چنین گفته¬اند: «عقد باطل، عقدی است که از نظر شرعی هیچ یک، از آثار در نظر گرفته شده برای عقد همچون نقل و انتقال، بر آن مترتب نشود.
رجوع از عقد نیز مانند فسخ، ایقاع است و تفاوتی که با بطلان دارد در این است که در فرض بطلان، اصلا عقدی منعقد نشده است اما امکان رجوع از عقد، یکی از آثار صحت عقد است زیرا چنانچه عقد باطل باشد، اصلا بوجود نیامده و لذا رجوع از چنین عقدی برای از بین بردن آثار آن در آینده، تحصیل حاصل و محال است."