چکیده:
رحم جایگزین، مادر بدلی یا رحم اجارهای، پدیدهای است که در سایهی پیشرفت علم ژنتیک و علم جنینشناسی به تجارت رایجی در جهان امروز و به خصوص در کشورهای فقیر تبدیل شده است و از آنجا که منشا ایجاد مسائل مختلف فقهی و حقوقی گشته است، فقها و حقوقدانان به بررسی آن پرداخته و در صدد پاسخگویی به مسائل مطروحه در آن میباشند. در این مقاله بر آن شدیم تا نسب کودکان تولد یافته از این طریق را از منظر فقه و حقوق بررسی نماییم و مسائل مترتب بر آن از جمله؛ محرمیت، حضانت، وراثت، ولایت و ... را بیان نموده و جایگاه کودک را در کانون خانواده مطرح مینماید، بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد که فقها و حقوقدانان با تمسک به اصول اسلامی، کلیات، معیارها و شاخصهای عرفی و مصلحت بنیان خانواده و مصلحت طفل جوابگوی خلاءهای موجود بودهاند، تبیین مبانی ایشان حاصل این مقاله است.
Nowadays، with progress in Genetics and Embryology، utilize Alternate womb(imitation mother or rental womb) has been ordinary business specially on poor countries. Therefore lawyers studied and considered it from different aspects to response juridical and legal questions that debate about it. In this article، we consider parentage of born baby with this method and discuss about its legal and lawful aspects such as intimate، preserver and guardian، heredity، compulsory mandatory and talk about respected position of baby in family. It seems lawyers have been able to answer questions using Islam doctrine and tenet، totality، custom indicator and scales، family expedient and baby expedient.
خلاصه ماشینی:
"بدین ترتیب با عنایت به فلسفهی عمدهی ممنوعیت نکاح بین اقربای نزدیک که همانا جلوگیری از ازدواج بین بعضی از اقربای نسبی است که دارای وحدت خونی نزدیکی با هم هستند و با توجه به تکون مستقیم طفل به دنیا آمده در اثر حالت جانشینی در بارداری از مادر حکمی(زن صاحب تخمک) که حاکی از نزدیکترین نوع وحدت خونی امکانپذیر در خلقت بشری میباشد و همین طور دلایل اجتماعی، اخلاقی و عاطفی میتوان نتیجه گرفت که در فرض سؤال مطرح شده باید مادر حکمی را که جنین از تخمک وی به وجود آمده و یکی از دو منشأ اصلی تکون طفل است، از نظر ممنوعیت نکاح در حکم مادر قانونی طفل محسوب نمود و در نتیجه حکم به ممنوعیت نکاح بین وی با طفل به دنیا آمده داد(نایبزاده،1384، 337-338) پس صاحب تخمک نیز، با فرزند متولد از رحم جانشین مانند صاحب اسپرم رابطه ی خونی دارد و چنین کودکی، فرزند خونی اوست و چون این کودک فرزند صاحبان اسپرم و تخمک است، حرمت نکاح با سایر اقارب نسبی، روشن است(موسوی بجنوردی،1386 ، 107)."