چکیده:
قضاوت اخلاقی به چگونگی نظر شخص درباره مقررات، آداب، رسوم، و هنجارهایی که مردم باید در تعامل با دیگران رعایت کنند و برداشت او از آن ها اشاره دارد. این پژوهش با هدف بررسی قضاوت اخلاقی کودکان پیش دبستانی (پنج و شش ساله) انجام شد. بدین منظور از دانش آموزان پیش دبستانی (پنج و شش ساله) شهر فاروج، نمونه ای 108 نفری به صورت تصادفی ساده برای مصاحبه بالینی، با استفاده از چهار داستان اخلاقی (دروغ، خسارت مادی، دزدی، و عدالت)، انتخاب شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که کودکان پیش دبستانی (پنج و شش ساله) در آیتم های دروغ، خسارت مادی، و دزدی توجه بیش تری به قصد و نیت (انگیزه درونی) دارند و در آیتم عدالت اعتقاد به ناعادلانه بودن (برابری تقسیم کار) داشتند. میزان توجه به قصد و نیت با افزایش سن افزایش می یابد و میزان توجه به نتیجه و اثر کار با افزایش سن کودک کاهش می یابد. کودکان بزرگ تر (شش ساله ها) در همه آیتم ها توجه بیش تری به قصد و نیت در قضاوت اخلاقی خود داشتند. در هر سه آیتم، دختران توجه بیش تری به نتیجه و اثر در مقایسه با پسران داشتند، ولی پسران در مقایسه با دختران به قصد و نیت (انگیزه درونی) توجه بیش تری داشتند. در آیتم عدالت، دختران در مقایسه با پسران، به طور معنی داری به عادلانه (منصفانه) بودن اعتقاد داشتند (جهت گیری اطاعت). یعنی پسران در مقایسه با دختران به برابری در انجام دادن کارها توجه بیش تری داشتند. یافته های پژوهش نشان داد که، با افزایش سن، کودکان به قصد و نیت توجه بیش تری نشان دادند که با یافته های پیاژه هم سو بود، اما این که کودکان در این پژوهش در سنین پنج و شش سالگی به قصد و نیت توجه داشتند و همچنین پسران در رشد اخلاقی جلوتر از دختران بودند مغایر با یافته های پیاژه بود.
خلاصه ماشینی:
نتایج این مطالعه نشان میدهد که کودکان پیش دبستانی (پنج و شش ساله ) در آیتم های دروغ، خسارت مادی، و دزدی توجه بیش تری به قصد و نیت (انگیزة درونی) دارند و در آیتم عدالت اعتقـاد بـه ناعادلانـه بـودن (برابری تقسیم کار) داشتند.
یافته های پژوهش نشان داد که ، با افزایش سـن ، کودکـان بـه قصد و نیت توجه بیش تری نشان دادند که با یافته های پیاژه هـم سـو بـود، امـا این که کودکان در این پژوهش در سنین پنج و شش سالگی به قصد و نیت توجه داشتند و همچنین پسران در رشد اخلاقی جلـوتر از دختـران بودنـد مغـایر بـا یافته های پیاژه بود.
Colby et al 124; Smetana, 1985: 22; Lytton and Romnay, 1991: 271; Nunner-Winkler and ٨١٨ :٢٠٠١ ,Haidt ;١٣٣٠ :١٩٨٨ ,Sodian) و همچنین با فرهنگ ملی نیز ارتبـاط قطعـی دارد ( ;٢٢ :١٩٩٣,Huebner and Garro ;٣٩ :١٩٨٧ ,.
همچنین تفاوت دو گروه سنی در میزان توجه به قصد و نیت در قضـاوت اخلاقـی، در همۀ آیتم ها، بیش تر از توجه به نتیجه و اثر کار بود، یعنی کودکان بزرگتر (شش ساله هـا) در همۀ آیتم ها توجه بیش تری به قصد و نیت در قضاوت اخلاقی خود داشتند که مجذور خـی محاسبه شده بر روی این یافته ها نشان میدهد که تفاوت معنـاداری بـین دو گـروه سـنی در قضاوتشــان دربــارة دروغ (٠٠٥>P و ٢١٤=٢)، خســارت مــادی (٠٠٥>P و ١٨٣=٢)، دزدی (٠٠٥>P و ١٩٦=٢)، و عدالت (٠٠٥>P و ٣٢٧=٢) وجود دارد.
این یافته مطابق با یافتۀ فلین بـود کـه نشان میدهد اغلب کودکان پنج و شش ساله به قصد و نیت (انگیزة درونی) توجه می کنند و میزان دروغ یا میزان خسارت و حتی میزان دزدی کم تر توجه آنها را جلب مـی کنـد (١٩٨٤ ,Flynn).