چکیده:
هدف این مقاله بررسی و تحلیل زمینه ها و علل شـورش و پناهنـدگی الامه تکلو به دولت عثمـانی و تـاثیری اسـت کـه ایـن پناهنـدگی در روابط دولت صفوی با عثمانیان داشت . یافته های پـژوهش نشـان مـی دهد که این شورش که از سنخ کشمکش های نخبگان بر سر قـدرت سیاسی بود، در سال ٩٣٧ ه .ق ، در ایالت آذربایجان به وقوع پیوست و با حمله ی الامه تکلو به دارالسلطنه ی تبریز و غارت آنجـا آغـاز شـد. پـس از آن ، الامـه چـون نتوانسـت نیـروی لازم بـرای جنـگ بـا شـاه طهماسب را فراهم کند، درصـدد همکـاری بـا عثمانیـان برآمـد و از ترس پادشاه ایران و برای دریافت کمک ، به سلطان سـلیمان عثمـانی پناهنده شد و او را به حمله به ایران تحریک کرد. در بروز شورش و پناهندگی الامه تکلـو، تضـادهای داخلـی حکومـت ، قـدرت طلبـی و انگیزه های شخصی او، شیوه ی خشـن شـاه طهماسـب در برخـورد بـا طایفه ی تکلو و نیز تاثیر سیاست خارجی کشور عثمانی برای به دست آوردن اهرم فشار برای به چالش کشیدن دولت مقابل را نمـیتـوانیم نادیده بگیریم . این پناهندگی موجب وقوع اولین دوره ی جنگ هـای چهارگانـه ی ایـران و عثمـانی، تضـعیف نیـروی کارآمـد و نخبگـان سیاسی قبیله ی تکلو در ساختار قدرت صفویان ، ازدست رفـتن بغـداد و تصـرف آن بـه دسـت عثمانیـان ، خدشـه دار شـدن مقـام قداسـت و پادشاهی و ویرانی گسترده در غرب ایران شد.
خلاصه ماشینی:
پناهندگی سیاسی در دوره ی صفویه ؛ با تکیه بر پناهندگی الامه تکلو به امپراتوری عثمانی 1 سید هاشم آقاجری 2 محمدحسن رازنهان 3 هادی بیاتی تاریخ دریافت : ٩٢/٧/١٠ تاریخ تصویب : ٩٣/٣/١ چکیده هدف این مقاله بررسی و تحلیل زمینه ها و علل شـورش و پناهنـدگی الامه تکلو به دولت عثمـانی و تـأثیری اسـت کـه ایـن پناهنـدگی در روابط دولت صفوی با عثمانیان داشت .
این پناهندگی موجب وقوع اولین دوره ی جنگ هـای چهارگانـه ی ایـران و عثمـانی، تضـعیف نیـروی کارآمـد و نخبگـان سیاسی قبیله ی تکلو در ساختار قدرت صفویان ، ازدست رفـتن بغـداد و تصـرف آن بـه دسـت عثمانیـان ، خدشـه دار شـدن مقـام قداسـت و پادشاهی و ویرانی گسترده در غرب ایران شد.
تکلوها ازجمله طوایف قزلبـاش مسـتقر دارد؛ اما این جریان از پایان جنگ دوم جهانی به این طرف و به ویژه از سال ١٩٨٠ بـه بعـد، در آناتولی بودند که در دو دوره به ایران مهاجرت کردند؛ گـروه اول هـم زمـان بـا تشـکیل به یکی از مسائل حاد بین المللی تبدیل شد (طلوعی ، ١٣٧٧: ٦٥) و بـه همـین دلیـل ، سـازمان دولت صفوی وارد شدند که نقش ارزنده ای با احراز مشاغل مهم ایفـا کردنـد و گـروه دوم ملل با تشکیل کنوانسیونی ، اهتمام بیشتری برای رفع این جریان انجام داد.
مورخـان دوره ی صفویه و به ویژه خود شاه طهماسب ، عامل اصلی شـورش و پناهنـدگی القـاص میـرزا بـه دولت عثمانی را تحریکات و نقش الامه تکلو می دانند.