چکیده:
در طب اسلامی شش امر را در سلامتی هر کس مؤثر دانستهاند و پزشکان برای حفظ و بازگرداندن سلامتی به بدن انسان میکوشند تا این امور را متعادل نگاه دارند. پزشکان تمدن اسلامی، همواره ورزش را یکی از مهمترین این امور، هم برای حفظ تندرستی و هم برای درمان، دانستهاند. این مقاله در پی آن است که دیدگاههای گروهی از پزشکان مسلمان را در بارۀ مسائل مربوط به ورزش، مانند جایگاه و تعریف آن در طب اسلامی، ضرورت و زمان مناسب برای پرداختن به آن، توصیههای ورزشی پزشکان برای افراد مختلف و جز آن، بررسی کند.
خلاصه ماشینی:
برخي پزشکان فوائد جانبي ديگري نيز براي ورزش کردن برشمرده اند از جمله اين که اعضا پس از پاک و تخليه شدن از مواد زائد براي پذيرفتن غذا مهيا ميشوند و احساس گرسنگي در انسان به وجود ميآيد (ابن سينا، همان ، ج ١، ص ٢١٢؛ اخويني بخاري، ص ١٧٣؛ زهراوي ، ص ٢٣٢؛ خطابي ، ج ٢، ص ٢١٨)؛ بر نشاط و چالاکي اعضاي بدن افزوده ميشود (زهراوي، همانجا)؛ اندام هاي گوارشي مانند معده و کبد قدرت بيشتري بر هضم غذا پيدا ميکنند (ثابت بن قره ، ص ٢)؛ ورزش منافذ ريز بدن را ميگشايد (همو، ص ۴؛ ابن سينا، همانجا؛ خطابي ، ج ٢، ص ٢١٨)؛ رطوبت هاي بدن را رقيق ميکند (خطابي، همانجا)؛ و بر استحکام مفاصل ، پيها و ماهيچه ها مي افزايد (ابن سينا، همانجا؛ خطابي، همانجا).
ب. زمان مناسب براي ورزش پزشکان تمدن اسلامي بر اين امر اتفاق نظر دارند که زمان مناسب براي ورزش کردن ، وقتي است که هضم غذا به پايان رسيده و زمان وعدٔە غذايي بعدي فرا رسيده است (ثابت بن قره ، ص ٢؛ ابن سينا، القانون في الطب ، ج ١، ص ٢١۴؛ همو، حفظ الصحه ، ص ٢۵٧؛ رازي، المرشد او الفصول ، ص ٣۶؛ همو، المنصوري في الطب ، ص ٢٠٣؛ ابن بطلان ، ص ١۵٠؛ جرجاني، خفي علائي، ص ۴۴؛ زهراوي ، ص ٢٣٢؛ ابن رشد، الͅليات في الطب ، ص ٢٨۵؛ خطابي ، ج ٢، صص ٢١٨-٢١٩).